Eski İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, İran, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın birlik içinde hareket etmesi halinde bölgenin çehresinin değişeceğini ve 3 ülke ortasındaki ortak paydaların ihtilaflı mevzulardan onlarca kat fazla olduğunu söyledi.
İran’da Hasan Ruhani’den evvel 2005-2013 yıllarında iki periyot cumhurbaşkanlığı yapan Ahmedinejad, bölgedeki gelişmeler, nükleer muahede ve 18 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
İRAN, SUUDİ ARABİSTAN VE TÜRKİYE
İran ile Suudi Arabistan ortasında yürütülen müzakereleri desteklediğini belirten Ahmedinejad, “İran, Türkiye ve Suudi Arabistan yan yana durursa ve birlik içinde hareket ederse bölgenin çehresi büsbütün değişir. Bu çok kolay gerçekleşebilir. 3 ülke ortasındaki ortak paydalar ihtilaflı oldukları hususlardan onlarca kat daha fazladır. Bu ortak paydaları güçlendirirsek her şey kolaydır.” dedi.
AA’ya konuşan Ahmedinejad, Türkiye, İran ve Rusya’nın Suriye kriziyle ilgili yürüttüğü Astana sürecinin de bu kapsamda değerli olduğunu lisana getirerek, “İran, Türkiye ve Rusya, Suriye’de barışın tesisine yardımcı olabilirler. Bu formda Suriye halkının iradesi hakim olabilir. Bölge halkları ve ülkeleri dost olabilirse büyük bir güç ortaya çıkar. Hegemonik değil, dünya barışına hizmet edecek bir güç.” diye konuştu.
ABD’DEN İRAN’A UÇUŞLAR
Eski İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad, İran ile ABD ortasındaki meselelerle ilgili olarak da hükümetlerin halkların irtibatını engelleme hakkı olmadığını söyledi ve cumhurbaşkanlığının birinci periyodunda Tahran ile New York ortasında direkt uçak seferlerinin olması için ABD idaresine mektup yazdığını hatırlattı.
Ahmedinejad, “İran ile ABD ortasında sorun varsa bu halkların bağlantılarına mani mi olmalıdır? Kim bu hakkı ve yetkiyi nereden alıyor? Bu halklara sorulması gereken önemli bir sorudur. Şayet halklara bu türlü bir soru sorulursa onlar irtibatın devam etmesi tarafında oy kullanır. Zira ekonomik, kültürel, bilimsel ve toplumsal alaka kurmak ve gidip-gelmek halkın hakkıdır.” sözlerini kullandı.
“ABD’nin her yerinden İran’ın her yerine uçuşların olmasında hiçbir sakınca yok.” diyen Ahmedinejad, şöyle devam etti:
“ABD vatandaşlarından birçok İran’ı görmek istiyor. Bilimsel, ticari faaliyetler yürütmek ve ülkeyi gezmek istiyorlar. Birçok İranlı da ABD’ye gitmek istiyor, bunda ne sakınca var? Bu tıpkı vakitte devletler ortasındaki sıkıntıların tahliline de yardımcı olur.
Halkların diyaloğu artarsa devletler ortasındaki sıkıntıların tahlili kolaylaşır. Devletler halk için ilgi kuruyor ya da koparıyor. Devletin vazifesi halkın hukukunu temin etmektir. Halk, adil ve özgür bir ortamda yaşamalıdır. Nereye isterse gidebilmelidir.”
Tahran ve Washington’ın geçmişte iş birliği yaptığını ve türlü mevzularda anlaştığını hatırlatan Ahmedinejad, bunun artık de olabileceğini belirterek, “İran ile ABD yeni muahedeler yapabilir. Asıl olan adalet ve hürmete dayalı bir iş birliğidir. Dostluk ve barış olursa neden olmasın. Bu, İran ile ABD’nin bölgedeki halkların çıkarının aleyhine iş birliği yapacağı manasında değildir. İş birliği hiçbir ülke ve halkın aleyhine olmamalıdır. Mesela Türkiye’nin ABD ile olan dostluğu İran’ın aleyhine değildi. Biz Türkiye ile dosttuk artık de dostuz.” değerlendirmesinde bulundu.
Nükleer muahedenin ülke için kazanımı olmadığını ve problemleri çözemeyeceğini söz eden Ahmedinejad, bu mutabakatın imzalandığı son 5 senede İran ile ABD’nin birbirinden daha fazla uzaklaştığını savundu.
Kendisinin de daha evvel mutabakat yaptığını aktaran Ahmedinejad, “Daha evvel de muahede yaptık fakat bu taraf müsaade vermedi. Hala misyon başında olan farklı akımlar birlik oldular ve bunun gerçekleşmesini engellediler.” dedi.
“SEÇİM ATMOSFERİ ÇOK DURAĞAN”
Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde Hasan Manevî hükümetinin 8 yılın akabinde Viyana müzakerelerinden bir kazanım elde etmek istediğini ve yeni tip koronavirüsün (Covid-19) oluşturduğu kaideleri da fırsat bilerek seçimlerin ertelenmesinden yana olduğunu savunan Ahmedinejad, salgının hükümet zıddı cenahta yer alanlar için de “halkın rahatsızlığını kullanmak ve sandık başına gitmemesini sağlamak için yeterli bir fırsat” oluşturduğunu söyledi.
Ahmedinejad, cumhurbaşkanlığına aday olup olmayacağıyla ilgili soruyu da “Henüz görüş belirtmedim. Bekleyelim. Halkın haklarını hep savundum. Ulusal çıkarlara ve insani bedellere muhalif bir durum gördüğümde sesimi yükselttim. Seçim atmosferi çok durağan, hiçbir vakit bu türlü olmamıştı. Nasıl olacağı gelişmelere bağlıdır. Birçok gelişme yaşanabilir.” halinde yanıtladı.
Kendi devrinde bakanlık yapanlardan cumhurbaşkanlığına aday olanları destekleyip desteklemeyeceğiyle ilgili Ahmedinejad, “Herkes katılabilir. Halkın seçimiyle ilgili rastgele bir sınırlama olmamalı. Kim kendinde yeterlilik görüyorsa aday olabilir.” diye konuştu.
Eski Cumhurbaşkanı, seçimlerde yolsuzluk savlarına dair de şunları tabir etti:
“Geçmişte sandıkları tek tek ilan ediyorduk. 44 binden fazla sandığın içindeki oylar tek tek sayılıyor ve ilan ediliyordu. Bu formda sandık başındaki 17 gözlemci de o denli olup olmadığını görüyordu. Seçmenler de bu biçimde kendileri de oyları hesaplayabilir ve kıyaslayabilirdi. Yapılan son 2-3 seçimde sandıklar ilan edilmiyor. Bu güzel bir şey değil.”
2005 yılında ihtilalin ülküleri ortasında yer alan “adalet, özgürlük, kalkınma ve insan onuru” üzere mevzularda ısrarcı olursa devlet kademelerinde faaliyet yürütenlerin de takviye vereceği üzere bir anlayışa sahip olduğunu aktaran Ahmedinejad, kısa müddet içinde bunun “yanlış” bir görüş olduğunu anladığını lisana getirdi.
“İRAN’DA GÜÇLÜ VE UYUMLU BİR VİRÜS İDARESİ YOK”
İran hükümetinin Covid-19’la gayretini yetersiz bulan ve bunu eleştiren Ahmedinejad, “İran’da güçlü ve uyumlu bir virüs idaresi yok. Ülke sıhhat takımlarının potansiyeli ve yeteneklerinden yararlanılmıyor. Birtakım mevzuların anlatıldığı üzere olmadığını sonradan öğreniyoruz. Alınan kararların uyumla alınmadığını görüyoruz. Aşı ithal etmenin bu kadar güç olmadığını düşünüyorum.” sözlerini kullandı.
Ülkede açıklanan Covid-19 hadiseleri ve can kayıplarının gerçekçi olmadığını savunan Ahmedinejad, şunları aktardı:
“Oranları düşürüp yükseltiyorlar. Kendileri de gerçek sayıların açıklanandan 2 kat fazla olduğunu söyledi. Koronavirüs idaresine diğer konular da eklendi ve istenen bir düzeyde değiliz. Enteresan bir dehşet hali yaşanıyor. Kaygı vücudun bağışıklığını zayıflatır. Bir gün aşı gelecek bir gün gelmiyor diyorlar. Bazen aşı tesirlidir bazen de aşı vurulsan da sıhhat kurallarına uymalısın diyorlar. Yüksek seviyede sorumluluk hissinin oluşması için net bir formül yok.”
Ülke yetkililerinin aşı yaptırmış olabileceğini, bu nedenle rahat hareket ettiklerini sav eden Ahmedinejad, “Yavaş yavaş etaplı olarak gaflet, halktan uzaklaşarak nelerin olduğunu bilmiyoruz. Açıklanan oranlar doğruysa devleti yönetenlerde sarsıntı tesiri oluşturmalı. Şayet hakikat değilse yöneticilerin öbür amaçlarla gerçek olmayan sayıları paylaşması çok makus bir şeydir.” görüşünü paylaştı.
Dünya Sıhhat Örgütünü (DSÖ) de eleştiren Ahmedinajed,Covid-19’un siyasi hedefler için üretilmiş olabileceği tezinde bulundu.
