Leyla İLHAN Yener KARADENİZ Merve YİĞİTCAN
Türkiye de son aylarda süratle artarak haziran ayında yüzde 78 62 ile son 24 yılın rekorunu kıran enflasyon büyük kentler ve turizm bölgelerinde yüksek talebe bağlı olarak çok daha sert hissediliyor Bu da kelam konusu bölgelerde hayatın daha pahalılaşması manasına geliyor Fiyat artışlarının en sert hissedildiği alanlardan biri de konut kiraları
En son temmuz ayında gerçekleşen minimum fiyat artırımına karşın fahiş oranlarda artan kiralar İstanbul üzere büyükşehirler ve Antalya üzere kıyı bölgelerde hayatı daha da zorlaştırıyor Kelam konusu gelişmelerin Türkiye genelinde en yüksek kira bedeline sahip olan Muğla Antalya ve İstanbul üzere kentlerden doğu vilayetlerine kira kaynaklı göçe yol açtığı belirtiliyor
İstanbul da ortalama kira 8 bin TL yi geçti
Gayrimenkul bölümüne yönelik tahlil hizmeti sunan endeksa com un datalarına buca escort bayan nazaran haziran ayı itibariyle ortalama kiralar son bir yılda Muğla da yüzde 73 artarak 14 bin 937 TL ye Antalya da yüzde 310 artarak 10 bin 397 TL ye ve İstanbul da yüzde 168 artarak 8 bin 107 TL ye çıktı Yüksek kira artışları bir devir en cazip bölgeler ortasında gösterilen bu büyükşehirlerin memur ve düşük gelirler için adeta mahrumiyet bölgesine dönüşmesine yol açtı Bu durum bilakis göçü hızlandırırken birebir vakitte çalışmak için büyükşehirlere gelmek isteyenleri de durdurdu
Lojman için harekete geçenler var
Artan göç perakende bölümünden dokuma dalına kadar emek ağır birçok bölümde personel bulma sıkıntılarının artmasına yol açtı Bu bölgelerde faaliyet gösteren birçok şirket ise bu olumsuz durum için harekete geçti Sıhhat bölümünde faaliyet gösteren birtakım oyuncuların lojman imali için kolları sıvadığı öğrenilirken misal takviyelerin artması gerektiği lisana getirildi Birçok bölüm temsilcisi göçün yaşandığı bu kentlere yine cazibe kazandırmak için lojman üretimi kira takviyesi kooperatif modeliyle kiralık konut imali yahut öğrenci yurdu üzere yetişkinlerin kalabileceği yurtların yapılması gerektiğini tabir etti
Bekar çalışanlar daha fazla istihdam edilebilir
İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu ve Yönetici Ortaklarından Ahmet Büyükduman kamu çalışanları için yüksek kiraların bulunduğu bölgelerin artık mahrumiyet bölgeleri haline geleceğini bu nedenle bu bölgelerde kamuda daha fazla bekar çalışanın istihdam edileceğini savundu
Onların da iki üç kişi bir ortaya gelerek mesken tutma yoluna gideceğini anlatan Büyükduman ya da yetişkin yurdu üzere yurt yahut otellerde kalma yoluna gideceğini ileri sürdü
Sürecin devam etmesi halinde kamunun okullara öğretmen bulmasının zorlaşacağını kaydeden Büyükduman ABD de belediyeler öğretmen çekmek için lojmanlar yapıyor Kiraların 2 bin ila escort buca 3 bin dolar olduğu yerlerde düzgün öğretmenleri çekmek için 500 dolarlık kira yardımı veriyorlar dedi
Büyükduman evvelden mahrum bölgelerde kamunun çalışanları için lojman yaparken günümüzde ise Muğla Antalya üzere kiraların çok yüksek olduğu bölgelerde Merkez Bankası nın fiyat endeksi baz alınarak bölgesel bazlı kira dayanağının verilebileceğini ya da lojman üretiminin gündeme alınması gerektiğini söyledi
Öte yandan Ahmet Büyükduman Bodrum Marmaris ve Muğla üzere bölgelerin birebir vakitte birer emeklilik alanları olduğunu belirterek şunları söyledi Bu bireylerin kıyıdaki mevcut meskenlerini kiraya verip memleketlerine gitme ihtimali olabilir Hasebiyle evvelden büyükşehirlerden kıyılara emekli göçü vardı artık ise kıyılardan iç bölgelere emekli göçü olabilir
Atatürk havalimanı barınma için kullanılabilir
İstanbul Emlak Komitecileri Odası Lideri Nizamettin Aşa da çok derecede artan kiralardan ötürü İstanbul üzere bölgelerin başta memurlar olmak üzere bir sürgün bölgesine dönüştüğünü kaydetti
Memur en fazla 10 bin lira maaş alıyor lakin İstanbul da 7 bin ila 8 bin TL den aşağı kiralık konut yok Lojmanların satılması da olumsuz etkiledi O yüzden kimse İstanbul a gelmek istemiyor İstanbul da olan da gitmek için elinden geleni yapıyor dedi
Bu nedenle insanların ya bulundukları konutu ya da ili değiştireceklerini kaydeden Aşa kesinlikle arzın yükseltilmesi gerektiğine dikkat çekti
Kamuya ilişkin meskenlerin bu alanda değerlendirilebileceğini aktaran Aşa Örneğin Atatürk Havalimanı bu gayeyle kullanılabilir Zira eylülde öğrenciler de gelecek Bu biçimde yetişkinlerin kalacağı yurtlar artırılabilir dedi
Taşınma hareketliliği başladı
Mars Investment Genel Müdürü Hakan Bucak da Fiyat artışlarının bu türlü devam etmesi insanların iş bularak daha uygun fiyatlı iç bölgelere göç etmesine neden olacak dedi
Satın alma gücündeki düşüş nedeniyle alsancak escort kamu ve özel bölüm çalışanlarının başka kentlere taşınmasıyla ilgili bir hareketlilik başladığını aktaran Bucak şu bilgileri paylaştı Bir de üniversite mezunu olup İstanbul dan iş teklifi alan gençler de kiralar nedeniyle şu anda anne ve babalarının konutundan çıkamıyor Yabancıya ikametgah sınırlaması gelmesiyle bu konutlar tekrar kiralık olarak piyasaya sürülmek zorunda kalacak Bu dairelerin piyasaya sürülmesiyle fiyatlarda bir düşüş olabilir
Bu kentler çalışanlar için cazibe olmaktan çıkıyor
Artan kiralardan ötürü evvelce İstanbul a yahut yazlık bölgelere gitmek isteyenlerin artık buraları tercih etmediğini söyleyen Realtyplus Franchising Kurucu Ortağı Özhan Carda kooperatiflerin tekrar canlandırılması gerektiğini söyledi Carda Bu kooperatifler kamunun hazine topraklarını yalnızca düşük fiyata kiraya verilecek formda konut üretecek Burada artırım oranlarını devletin denetim ettiği bir model yapılabilir diye konuştu
MEMURLAR
KESK Eş Lideri Barınamama sorunu eylülde daha da artacak
Yüksek kiraların başrol oynadığı satın alma gücündeki erozyon nedeniyle büyük kentlerden ve kıyı beldelerinden tayinlerini isteyen kamu işçisi ve hekim sayısındaki artış meslek örgütlerinin de gündeminde
Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu KESK Eş Genel Lideri Mehmet Bozgeyik gerçek manada kamu çalışanlarının fiyatlarındaki bedel kaybının büyük kentlerde yaşamayı daha da zorlaştırdığını bilhassa İstanbul Ankara İzmir ve beğenilen kıyı kentlerinde çalışan bir memurun maaşının yüzde 70 ini kiraya vermek zorunda olduğunu kaydetti
Kiralara getirilen azami yüzde 25 artış zorunluluğuna karşın konut sahipleri ile kiracılar ortasında yaşanan meselelerin arttığına değinen Bozgeyik bilhassa üniversite öğrencilerinin metropollere dönüş yapacağı eylül ayından itibaren çok büyük bir barınamama sorunu ile karşı karşıya kalınacağına dikkat çekti
KESK olarak toplu görüşmeler sırasında kamu işçilerine kira dayanağı verilmesi noktasında talepleri olduğunu fakat yerine getirilmediğini bornova escort hatırlatan Bozgeyik temmuz ayında yapılan fiyat artışının yaşanan krizi gideremeyeceğini ileri sürerek Elimizde tam olarak bir sayısal bilgi şimdi yok Lakin kendi üyelerimizle yaptığımız toplantılarda görüyoruz ki büyük kentlerden daha çok Anadolu ya memurların kendi kentlerine tayin isteme yönelimi artıyor diye konuştu
Türkiye Kamu Sen Lideri Lojman sağlamak lazım
Türkiye Kamu Sen Genel Lideri Başkan Kahveci de büyükşehirlerden Anadolu ya tayin isteme eğiliminin çok yeni olmadığını söylerken Bodrum Marmaris üzere yerleşim yerlerinde yaz dönemi nüfus çok arttığı için o bölgelere görevlendirmeler oluyor Lakin orada kiralar yüksek olduğu için gitmek istemiyorlar Bunu biliyoruz Bodrum da kamu çalışanları sıhhat çalışanları natürel ki kirada zorlanır zira yüksek Bu nedenle lojman sağlamak lazım diye konuştu
HEKİMLER
TTB Genel Sekreteri Büyükşehir ve kıyılar sürgün yeri üzere görülüyor
Türk Tabipleri Birliği TTB Genel Sekreteri Prof Dr Vedat Bulut sıhhat çalışanlarının Anadolu ya göçünü DÜNYA için kıymetlendirdi Bulut 20 30 yıl evvel yalnızca hekimlerden değil başka meslek kümelerinden da büyük kentlere ve kıyı ilçelerine talep olduğunu zira o periyotlarda devletin konaklama imkanlarının yaygın olduğunu lakin bu alanların özelleştirilerek ortadan kaldırıldığını lisana getirdi
Sahillerde yaşanan sıkıntıyla ilgili bilgi veren Bulut şöyle devam etti Sahillerde şahsen müşahedemiz olan şöyle bir sorun var Bir ilçede görevlendirilen tabibe bir gün evvelden bir haber veriliyor ve deniyor ki Sizi bir öbür ilçeye görevlendirdik Örneğin Milas tan Datça ya görevlendirme üzere Üçer ay beşer ay görevlendirme ile kelam konusu doktor arkadaş oraya gittiğinde maaşı orada konaklamasına yetmiyor her şey kıymetli Bu nedenle kıyı kasabalarında önemli bir tabip açığı oluştu Bilhassa de aşikâr alanlarda Örneğin karşıyaka escort pandemide ağır bakım uzmanları ve göğüs hastalıkları uzmanları kıyılardan ayrıldı
Öte yandan büyükşehirlerde bilhassa de İstanbul da kiraların çok yüksek hayatın daha kıymetli olduğunu vurgulayan Bulut doktorların satın alma gücünün 2003 e nazaran üçte teğe düştüğünü tabiplerin daha büyük kentlerden daha küçük kentlere gitmeye çalıştıklarını daha fazla de yurtdışına gitmek istediklerini paylaştı
Son birkaç yıldır kıyıların ve büyük kentlerin sürgün yeri üzere görüldüğüne işaret eden Bulut Eskiden Anadolu nun mahrum bölgelerine gidince sürgün üzere nitelendirilirken artık İstanbul a ve kıyı bölgelerine gitmek sürgün üzere olmaya başladı dedi
Hastanelerin çabucak yakınında doktor ve başka sıhhat çalışanları için konaklama imkanlarının sağlanmasının dünya sıhhat yapılanmasında çok eski metotlardan biri olduğunu aktaran Bulut Türkiye de de evvelden SSK hastanelerinin yanlarında lojmanlar olduğunu lakin bu yapılanmaların bozulduğunu yine hastaneler etrafında konaklama imkanlarının oluşturulması gerektiğini belirtti
Aile hekimliği ünitelerinin yer aldığı aile sıhhati merkezlerinde ASM yaşanan meselelere da değinen Bulut bu ünitelerin ticarethane olarak kabul edildiğini kullanılan her türlü masrafın ticarethane formatında faturalandırıldığını hatırlatarak Sadece kira şartları değil fiziki şartları da çok berbat olan ASM ler var Artık masraflarını karşılayamayacak duruma geldiler sözlerini kullandı
ÖZEL SEKTÖR
Tekstil ve perakendede personel meşakkati arttı
Artan göç emek ağır birçok kesimde uzun müddettir devam eden personel bulma meselesinin artmasına yol açtı Bu bölümlerin başında ise dokumacılık ve perakende bölümleri geliyor Genç ve bayan çalışan oranının epey yüksek olduğu kelam konusu dallarda önümüzdeki devir bu kahrın daha da büyümesinden kaygı ediliyor
Prim ve bahşiş ile destekleniyorlar 5 dernek 503 üye ve 93 bin adet satış noktası ile organize perakende bölümünün yüzde 90 ını temsil eden Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu nun TAMPF Lideri Alp Lider Özpamukçu bölümde uzun müddettir eleman bulma konusunda düşünce yaşadıklarını anlattı
Özpamukçu Salgın ile birlikte hem restoran hem de mağazacılık tarafından kurye kısmına bir kayış olmuştu Hayatın pahalılaşması ile birlikte tekrar önemli halde bir hareketlilik kelam konusu Şu an yaşanan sorunun sebebinin göç olup olmadığı ile ilgili bir tespitimiz yok fakat sebeplerinden biri de bu olabilir Büyük kentlerde eleman bulma sorunu çok daha yüksek düzeylerde O nedenle biz iş birlikleri yapıyoruz Meslek imkanlarını da güzel anlatmak gerekiyor Çünkü perakende bölümü süratli meslek yapılabilen bir sektör diye konuştu
Büyükşehirlerde primler ile emekçilerin desteklendiğini lisana getiren Özpamukçu şöyle devam etti Geçimin daha güç olduğu büyükşehirlerde daha evvel de tartışılan taban fiyat düzenlemesi konuşuluyor fakat orada şimdi bir gelişme kaydedilmedi Ancak restoranlarda bahşiş ve mağazalarda da primler ile çalışanlar desteklenmeye çalışılıyor
Son vakitlerde besbelli bir formda hissediyoruz
Yine hazır giysi dalı ile birlikte 60 bini aşkın işletmede 1 2 milyonu aşkın çalışanın istihdam edildiği dokuma dalında de kelam konusu sorun büyüyor
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği TGSD Lideri Ramazan Kaya Büyükşehirlerde nitelikli ve deneyimli eleman bulma sorunu ziyadesiyle yaşıyoruz Bunun için Ar Ge merkezleri kuruyoruz Üniversiteden mezun olan gençleri alıp onları yetiştirmeye çalışıyoruz orta ve uzun vadede Lakin son vakitlerde büyükşehirlerde artan hayat pahalılığı göçe yol açtı Son vakitlerde bunu besbelli bir formda hissediyoruz ve lisana getiriyoruz Bilhassa büyükşehirlerdeki hane halkının masrafları arttıkça aksine göç oldu Nasıl evvelden Anadolu dan büyükşehirlere göç oluyorsa artık tam aksine Anadolu ya Karadeniz e bir göç yaşanıyor Evvelden de diyorduk bölgesel taban fiyat olsun Çalışanlar 5 bin 500 e İstanbul da yaşayamıyor lakin Anadolu da yaşayabilir Hatta evvelden Anadolu da iş bulunamıyordu artık Anadolu da yatırım var iş bulabiliyor ve aldığı o para ile de geçinebiliyor Bunu da bölüm olarak gözlemliyor görüyoruz sözlerini kullandı
Yeme içmede de bekleniyor
Yoğun istihdamın yaşandığı bir öbür dal ise yeme içme bölümü Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği TÜRES Lideri Ramazan Bingöl ise kesimlerinde salgın ile birlikte kuryeliğe geçişin ağır bir biçimde yaşandığını hatırlattı
Şimdilerde online ticaret ve online yemek servisinde yaşanan düşüş nedeni ile kuryelikten dala dönüşün başladığını belirten Bingöl Bu nedenle şu an bizim dal özelinde göçün yol açacağı eleman bulma sorunu şimdi başlamadı İşe dönüş var çünkü Fakat önümüzdeki aylarda bu biçim problemlerin yaşanması kaçınılmaz diye konuştu