A1 Capital Yatırım Menkul Bedeller Genel Müdürü Atilla Esen son devirde sürat kazanan halka arzları Ümraniye Escort oluşan fiyatlamaları ve ‘borsasaya koşan’ yerli yatırımcıları kıymetlendirdi Gazeteci Kenan Sözbir’in sorularını yanıtlayan Esen halka arzlarda yaşanan artışı Türk yatırımcısının kendi sermaye piyasasındaki varlıklarına inanç duyması açısından çok değerli gördüğünü Kadıköy Escort söyledi Esen halka arz sürecinde talep ve arz açısından kimi dengesizlikler yaşandığını bu durumun da olağanlaşmaya başladığını kaydetti Yerli ferdi yatırımcıların yatırım yaparken ‘ödevini âlâ çalışması’ gerektiğine işaret eden Atilla Ataşehir Escort Esen Zararı bir yerde kesmeniz gerekiyor Bu borsaya küsmek manasına gelmiyor Hatta bu size öbür bir yerden kaynak yaratabilir diye konuştu
Kenan Sözbir Pandemi devrinde çok sayıda şirket halka arz Maltepe Escort edildi ve yenileri de yolda Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz
Atilla Esen Pandemi periyodunda arz ve talep istikrarında problemler yaşadık Navlun ve hammadde fiyatlarındaki artış fiyatlamaların yanlış olmasına neden oldu Örneğin Anadolu Yakası Escort bu periyotta ikinci el araç fiyatları birinci el araç fiyatlarını geçti Bu tabiki olağandışı bir durumdu Biz bunu talep arzın üzerine çıktığı için yaşadık Bu durumu borsada da yaşadık Bir pay senedinin fiyatı fiyat bazlı talepten ötürü ederinden çok fazla düzeyler görmesine sebep oldu Bu dengesizlikler şuan yaşadığımız olağanlaşmaya evrildi
Son devirde gelen halka arzların birçoğu yıllardır Türkiye nin beklediği halka arzlar Tabi ki bunun dışında bu dalgadan faydalanmak isteyen şirketler de oldu bu da çok doğal Sonuçta şu an bir bankadan kredi çekmek istediğinizde hem sayı hem de uğraş manasında bir problem yaşanıyor Sermaye piyasalarına karşı olan bu ilgi şirketlerin nakit gereksinimlerini karşılamaya başladı Bu da doğal hatta âlâ bir şey Sonuçta Türk yatırımcısının kendi sermaye piyasasındaki varlıklarına itimat duyması çok sağlıklı Fakat talep ve arz esnasında birtakım dengesizlikler vardı Artık bu durum en azından dengelenmeye başladı
Yılbaşından beri şuana kadar yaklaşık 2 milyar TL lik yeni ihraç var 2 milyar da bedelli sermaye artırımı Bu yeni gelen halka arzlarla birlikte bedelli sermaye artırımıyla da artık piyasa olağanlaşıyor Yeni gelen yatırımcılar maalesef geçmişte yaşadığımız anormalliği olağan zannediyordu Borsaya yatırımın her gün yükseliş olacakmış mantığıyla değil kıymete yatırım olması gerektiği konusunda da bir sonuç ortaya çıktı Olağan olan da buydu Bu normalleşmeyle birlikte tabi ki yatırımcının risk algısı da değişecek
Kimi yerli yatırımcılarda ödevini yapmayan öğrenci durumu kelam konusu
Kenan Sözbir Arzın bu kadar artıyor olmasını yalnızca talebe mi bağlamalıyız
Atilla Esen Tabi ki talep burada en değerli faktör Zira halka arza çıkıldığında evvelden yabancı ve yerli yatırımcılarla kurumsallarla görüşülüyordu Temettü dağıtma süreçleri oluyordu Yatırımcı kitlesi hudutlu olduğu için kolay bir şey değildi Yatırımcı sayısının çoğalıyor olması talebin de arttığına işaret ediyor Halka arzlarda genelde eşit dağılım konusunda aksiyon alınmaya da başlandı Bu sermayenin tabana yayılması açısından gerçek Olağanlaşma süreciyle birlikte yatırımcılar gerçek sorular sorarak yanlışsız adımlar atmaya başladı Ayrıyeten yanlış anlaşılmasın yeni halka arz olacak şirketler bedelinden düşük fiyatlama görmeyecek Büsbütün yanlış fiyatlamanın yapmış olduğu olumsuz durum dengeleniyor yalnızca Yerli yatırımcı kitlesinde tek eleştirebileceğim bahis ödevini yapmayan öğrenci durumu kelam konusu Pay senedi alırken neden dikkatlice okuyup araştırmıyoruz
Kenan Sözbir Sanırım finansal okuryazarlık konusunda yanlış adımlar atıldı. Yeni gelen yatırımcılar sizce kalıcı olabilecek mi? Yatırımcının nelere dikkat etmesi gerek?
Atilla Esen Genç olmaları bence sevindirici Zira gençler kazanmayı ve kaybetmeyi erken yaşta öğreniyorlar Evvelden pay senedi süreçleri tezgah üzerinde yapılırdı ve beşerler pay senedini konutlarına götürebiliyordu Daha sonra fizikî durum ortadan kalkınca yatırımcı göremediği bir şeye yatırım yapmak istemedi Böylece o yatırımcı jenerasyonunu kaybettik Yeni gelen kuşağın ise sanal olarak telefonda görüyor olması kâfi Onların öğrenmesi gereken ise borsada biraz daha orta ve uzun vadeli yaklaşmanın önemi
Bir malı alırken gerçek düzeyden aldığınızda satarken eliniz çok daha rahat oluyor Yatırımcının en evvel kendisini tanımlaması gerekiyor Ayrıyeten bizde nerdeyse zarar kes anlayışı neredeyse hiç yok Türk toplumu olarak kolay kolay bir şeyden vazgeçmiyoruz Temelinde bu uygun bir özellik fakat zarar kes sizi ziyandan kurtarmaya yönelik bir süreç aslında Ziyanı bir yerden kesmeniz gerekir bu borsaya küsmek manasına gelmiyor Hatta bu size öteki bir yerden kaynak yaratabilir
Kenan Sözbir Halka arzdaki artış önümüzdeki periyotta de devam edecek mi
Atilla Esen Edecek üzere duruyor Muhtemelen müracaatlar da devam ediyordur Tahminen biraz seçici olunabilir Zira arz ve talep dengeleniyor ve eldeki kaynaklar da sonlu Yatırımcı sayımız on milyona ulaşmış olsa o vakit durum tahminen farklı olurdu Farklı dalları birebir süreçte halka arza açarsak yatırımcıların başında bu kadar soru işareti de olmaz
Halka arzdaki ‘enerji’ furyası
Kenan Sözbir Son devirde güç kesiminde ağır halka arzlar oldu Demek ki bu dalın finansmana ulaşma gayreti var
Atilla Esen Güç şirketleri borçlarını kapatmak için bu kaynağa gereksinim duyuyor Evet bu nitekim hoş Borçları kapatıp yeni yatırımlara dönmek için şirkete kaynak yaratılması bence bir kasvet değil Tıpkı bölümlerin halka arzının birebir periyoda getirilmemesi bence daha efektif olacaktır Zira yatırımcı açısından başlarda soru işareti yaratıyor Yatırımcıyı küstürmeden hakikat vadelerle yanlışsız kesimleri bir ortaya getirmek bu süreçleri yürütmek açısından bence mantıklı olacak Böylelikle hem yatırımcı hem de şirket kazanacaktır
Yabancıya bağımlı olmak çok yeterli değil
Kenan Sözbir Yabancı yatırımcıların hissesi hiç olmadığı kadar düşüş gösterdi Yabancı yatırımcı olsaydı bahsettiğimiz olağandan bu kadar uzaklaşma yeniden kelam konusu olur muydu
Atilla Esen Yabancı yatırımcı büsbütün yok diyemeyiz Yabancı yatırımcıda da bir güvensizlik sorunu hasebiyle bir meşakkat var Bu bizim için olumsuz bir gelişme mi hayır Türk halkının kendi sermaye piyasalarına güvendiğinde ve dayanak çıktığında yabancıya muhtaçlık olmadığını da gördük Epey halka arzı karşılayan ana faktör yerli yatırımcı oldu Ayrıyeten aracı kurumlar da 2020 yılını bence çok düzgün geçirdiler Bence yerli yabancıya kâfi hizmetin epey yıl aktarılmaması da bir kahırdı Yerli yatırımcının sonlu bir sayıda kalması münasebetiyle aracı kurumlar yabancı süreç ünitesi kurmaya başladı Çıkartılan tüm raporlar da yabancıya hizmete yönelikti hatta kimi raporların Türkçesi bile bulunamıyordu Yerlinin talebi olmadığı için şirketler de ister istemez yabancıya yöneldi Yabancıya yönelmek makus değil fakat yabancıya bağımlı olmak makus Yabancı yatırımcı Türkiye için bence olmazsa olmaz durumunda değil Uzun vadeli yatırımcı kitlesi bence hala duruyor Yabancı yatırımcıya sabit yatırımlarda bence muhtaçlığımız var Tabi ki borsada da tekrar iştirakçi olması sevindirici bir gelişme olur Ben yabancı yatırımcının direkt gelmesini daha kıymetli buluyorum Bilhassa yabancı yatırımcının kullandığı borsada süreç gören makinalar sebebiyle ister istemez bir mağduriyet de yaratıyor
Kenan Sözbir Makinelerin borsadaki süreç hacminin yaklaşık yüzde 70 e ulaştığı söyleniyor bu gerçek mudur Ayrıyeten kişisel yatırımcılar için de bu hizmeti veren aracı kurumlar da var Ne kadar tesirli kullanabiliyorlar
Atilla Esen Makineler dünyanın artık bir gerçeği bundan kaçamayacağız Beni üzen durum ise Borsa İstanbul un içerisinde gömlekçi biçiminde tabir edebileceğimiz bir dolu her gün gelip giden yatırımcı kitlemiz vardı Onlar her gün borsada kendi ekranlarında süreç yapıyorlardı ve likidite sağlıyorlardı Para kazandıklarında orada kazandıkları para tekrar ülke iktisadına gidiyordu Para kazandığında mesken alıyordu otomobil alıyordu Kesim buradan besleniyordu Biz artık bu yatırımcıları biraz küstürdük Bu yatırımcılar bizim makinelerimizdi aslında Artık yabancıların algoritma vasıtasıyla lazer silahla savaştığını düşünün biz hala kılıç ve kalkanla o savaşa karşı koymaya çalışıyoruz Bu tabi ki imkansız Münasebetiyle yerli yatırımcının da kendisini yanlışsız bir formda geliştirmesi gerekiyor Aracı kurumların gerek algoritma gerek sürat konusunda dayanakları de var Bu hususta bilgi de çok fazla arttı
Kenan Sözbir Küçük yatırımcı makinelere karşı nasıl davranmalı
Atilla Esen Küçük yatırımcının bir makineye bence muhtaçlığı yok Zira onun sorunu sürat değil onun sorunu nasıl bir yatırımcı olduğuna karar vermek Makineyle süreç yapan yabancı yatırımcı genelde Türkiye de günlük konum taşımıyor Burada yerli yatırımcı hangi kimlikle süreç yaptığını netleştirirse aksiyon alması daha kolay olur Küçük yatırımcının ziyan ettiğinde nasıl davranması gerektiğini netleştirmesi gerekiyor Bunları çözmemiz makine konusundan daha öncelikli faktörler
Pay Koçu uygulamamız yenileniyor
Kenan Sözbir Önümüzdeki periyotta kurum olarak hedeflerinizde rastgele bir değişiklik oldu mu
Atilla Esen Hayır olmadı 2020 yılı nitekim tüm aracı kurum şirketleri için hoş bir sene oldu Aralı mukavelelerle ilgili yeni bir uygulama devreye girecek Bu durum aracı kurumlar için de geçerli olacak Türkiye nin neresinde olursanız olun online bir biçimde hesap açma süreci gerçekleşebilecek Bu süreçte borsaya olan ilginin devam etmesiyle yeni hesap açılışları da devrede olacaktır Biz de bu manada dijital altyapımıza dayanak sağlamaya çalışıyoruz Bizim de birinci kere deneyimleyeceğimiz bir şey lakin ben tüm aracı kurumların bunun üstesinden gelebileceğini düşünüyorum Şirket olarak da kendi callcenterımızı kurduk gelen talebi karşılamak için aldığımız bir aksiyondu bu Araştırma kısmımızı kuvvetlendirdik Aslında online platformlarımız çok kuvvetli Biz bilhassa bir kesinti yaşanmamasına dikkat etmeye çalışıyoruz Bizim Pay Koçu isimli bir uygulamamız var Bu uygulamanın tekrar dizaynının yapılmasını rica ettim Aplikasyonlu uygulama olarak devreye girmesini bekliyoruz Burada yatırımcı cep telefonundan kendisine günlük gelen araştırma raporlarını görme imkanına sahip olacak
Kenan Sözbir Raporlar konusunda da düzenleme yapıldı Birkaç kurum dışında rapor yayımlanmayacak biçiminde Siz diğer raporlar da hazırlıyor musunuz
Atilla Esen Pay Koçu ekseriyetle likiditesi yüksek olan senetlerle ilgili yorum yapıyor Zira ister istemez likiditesi düşük bir pay senediyle ilgili yorum yaptığınızda burada taraf vermiş oluyorsunuz Bu yanlışsız bir algı değil Bizim yatırımcı sayımız da yirmi bine ulaştı Yirmi bin kişiyi tıpkı anda yanlış anlaşabilecek yerlere yönlendirmek de istemeyiz Yatırımcılarımızın daha kolay alıp satabileceği bizim şirketin de gerisinde daha rahat durabileceği şirketlere yatırım yapıyoruz Bunun haricinde yatırımcının beğendiği ve fikir sormak istediği pay senetlerinde hem yatırım danışmanı arkadaşlarımızın bilgisine şayet onların bilgisi kâfi değilse hem de araştırma ünitemizdeki arkadaşlarımızın özel olarak müşterilerimize yapacağı çalışmaları da teknik ve temel olarak soruyoruz
Kenan Sözbir Bu yıl için kur borsa ve enflasyon amaçlarınız neydi Buralarda bir değişiklik oldu mu
Atilla Esen Endekste iki dolar düzeyi üzerinde kalıp kalmayacağımız bence kıymetli O düzeyden tekrar maalesef geri dönüş oldu Bence iki doların aşılıp aşılmayacağını yatırımcılar takip etmeli Dolar kurunda yerli yatırımcı birinci kere dolarını satmakta dert duymadı Zira faiz kalkanı bizi korudu Farkındaysanız yeni bir tepe yapmadık dolarda Biraz daha makro ekonomik çerçeveleri ülke olarak dengeleyebilirsek o vakit biz de vereceğimiz kıymetleri daha âlâ konumlandırabiliriz
Kenan Sözbir Türkiye de yatırımcının kripto paraya çok büyük bir ilgisi var Nedir bunun gerisindeki dinamik sizce
Atilla Esen Yatırımcı sayısı beş milyona yakın sermaye piyasasındaki yatırımcı sayısından daha fazla Kripto paranın bence tüm dünyada biraz daha regülatif tarafta denetim altına alınması lazım Siz sabah kalktığınızda ne olduğunu bilmediğiniz bir süreçle uyanmamanız lazım Kripto paralar olmazsa olmaz dijitalleşmenin de tesiriyle birlikte kesinlikle daha fazla gündemimizde olacaklar Regüle edilmemiş kripto paraya ben çok fazla güvenemiyorum Olmazsa olmaz olduğunu biliyorum lakin açık halde söz etmek gerekirse içime çok sinmiyor
Kenan Sözbir Pekala kripto paraya yatırım yapan bireyler nelere dikkat etmeli
Atilla Esen Seçimlerini gerçek yapmaları lazım Ne aldığını ne paha ürettiğini bilmiyor yatırımcı Bu fikirlere sahip olmadan yalnızca fiyata bağlı hareket etmek biraz kumar mantığıyla örtüşüyor ve bence bu hakikat bir şey değil Bir anda fiyat çekilmeleri yaşandığı için yatırımcı parasını kaybedebiliyor Bence regülasyonu bekleyip o denli aksiyon almaları daha gerçek olacak
Kenan Sözbir Sizin kurum olarak kripto para çalışmalarınız var mı
Atilla Esen Şu anda yok ancak bu olmayacağı manasına gelmiyor Biz de regülasyonu bekliyoruz