Maruf BUZCUGİL / Hüseyin GÖKÇE
Veteriner Sıhhat Eserleri Sanayicileri Derneği (VİSAD) Lideri Ramazan Bayhan, hastalıkları aktif biçimde denetim altına alınmamış hayvancılık kesiminin, kârlı ve sürdürülebilir bir iş kolu olarak kalmaya devam edemeyeceğini söyledi. Türkiye’de hayvan hastalıkları kaynaklı kayıpların yüzde 20 civarında olduğunun altını çizen Bayhan, alınacak tedbirlerde hastalıkların yarıya inmesi halinde yıllık 2 milyon ton süt, 150 bin ton da daha fazla et üretilebileceğini bildirdi. Beşerdeki enfeksiyon hastalıklarının yüzde 70’inin hayvan geçişli olduğuna vurgu yapan Ramazan Bayhan, veteriner sıhhat eserlerinin yalnızca hayvan değil, toplum sıhhati açısından da kıymetli olduğunu aktardı. Kesimde ilaç sahteciliğine son vakitlerde aşı sahteciliğinin de eklendiğine değinen Bayhan, sahtecilikten yakalananların birkaç gün içinde kaldıkları yerden sahteciliğe devam ettiklerini belirtti.
Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Ramazan Bayhan, sorularımızı şöyle yanıtladı:
Öncelikle VİSAD’ı bize ve kamuoyuna tanıtabilir misiniz? Neler yapıyorsunuz?
VİSAD, veteriner ilaç ve aşıları ile ilgili geliştirme ve üretim faaliyetlerinde bulunan firmaların bir ortaya gelerek oluşturdukları bir dernek. Ağır sorumlulukları var. Ucuz, kâfi ve sağlıklı hayvansal besine ulaşmanın en kritik geçitlerinden birinde durmaktayız. Hastalıkları faal bir formda denetim altına alınmamış çiftlik hayvancılığı bölümü, kârlı ve hasebiyle sürdürülebilir bir iş kolu olarak kalmaya devam edemez, kâfi hayvansal besin üretemez. Bu da eseri kıymetli ve ulaşılması sıkıntı hale getirir. Öteki taraftan, insanlardaki enfeksiyon hastalıklarının yüzde 70’lik bir kısmının hayvan geçişli olduğu göz önüne alındığında, veteriner ilaç ve aşı bölümünün, toplum sıhhatinin da en kıymetli muhafızı olduğunu söylemek abartı olmayacaktır. Tekrar en az bunlar kadar kıymetli olarak hem çiftlik hayvanlarının hem de ailemizin bir modülü haline gelen arkadaş hayvanlarımızın ağrıdan acıdan arınmış bir hayat sürmelerinin teminatı de bu daldır. Münasebetiyle bu dalın eserlerine ulaşılabilirlik yalnızca yetiştiriciler için değil tıpkı vakitte toplumun tamamı için kritik kıymettedir.
“HER YIL 500 BİN BUZAĞIYI KAYBEDİYORUZ”
Sektörün hayvancılığın iktisadına olan katkısından bahseder misiniz?
Bugün hayvan hastalıklarından kaynaklanan ekonomik kayıplar toplam üretimin yaklaşık yüzde 20’si civarında. Yani, hastalıkların daha aktif denetim edilmesiyle bu oranı yüzde 10’a düşürebilirsek, Türkiye’de tıpkı kaynaklarla fazladan yaklaşık 2 milyon ton süt, 150 bin ton da et üretilebilir. Her yıl yaklaşık 500 bin buzağıyı kaybediyoruz. Bunları aslında büsbütün önlenebilir sebeplerden ötürü kaybettiğimizi bilmemiz lazım. Kıymetli bir çoğunluğunu ishal ve akciğer enfeksiyonu üzere faal aşılama programlarıyla değerli ölçüde denetim altına alabileceğimiz hastalıklardan, bir kısmını da yeniden bakım-besleme üzere önlenebilir yanlışlardan ötürü kaybediyoruz. Buna dur diyebiliriz. Bir master plan rehberliğinde hazırlanmış bir yol haritası çıkarıp o yolda kararlılıkla yürürsek birkaç yıl içinde çok âlâ sonuçlar alacağımıza eminim.
“SAHTECİLİKTEN YAKALANANLAR BİRKAÇ GÜN SONRA TEKRAR DEVAM EDİYOR”
Peki daldaki meselelerden bize ne aktarabilirsiniz?
Her kesimin kendine mahsus külfetleri olduğu malum. Bunlardan en kıymetli gördüğüm iki adedinden bahsetmek isterim. Vakit zaman beşeri kesimde de gördüğümüz uydurma ve kaçak eser sorunu bizleri çok olumsuz etkiliyor. Mevcut yasal düzenlemelerin yetersizliğini maalesef kesim olarak tekraren test etmiş durumdayız. Uydurma ilaç dağıtımı yapan şahısları tekraren ihbar edip yakalatmamıza karşın birkaç gün içinde kaldıkları yerden devam ediyorlar.
“SAHTECİLİĞİN AŞIYA DA SİRAYET ETTİ, HEMEN EL ATILMALI”
Bunu son vakitlere kadar yalnızca ilaçlar üzerinden yapıyorlardı. Fakat son periyot bu sahtecilik olaylarının aşılara da sirayet etmiş olması çok kıymetli bir tehdit. Binlerce hayvanı hastalıklara karşı koruduğunuzu düşünürken bir anda büyük hastalık patlamalarına ve bunun hem hayvan hem de toplum üzerinde yansımalarına şahit olabiliriz. Münasebetiyle hemen el atılması gereken bir bahistir.
“ÖNEMİ BÜYÜK LAKİN TİCARİ HACİM KÜÇÜK”
Bir başka mevzu da piyasaya sunulacak eserlerin aktif ve inançlı olmasına yönelik birtakım taleplerin kesimin karşılayabileceğinin üzerine çıkması nedeniyle bu eserlere erişmede yaşanabilecek düşüncelerdir. Hayvan sıhhati dalı, az evvel bahsettiğim mevzularda kritik kıymete sahip olmakla bir arada küçük bir ticari hacme sahiptir. Beşeri ilaç kesiminin yaklaşık yüzde 5’i kadar bir büyüklüğü var. Hasebiyle kırılganlığı ve iş kolu itibariyle vazgeçebilme hassaslığı nispeten yüksek… Bu düşük iş hacimlerinden ötürü kârlılık oranlarında da düşüş yaratacak tesirlere karşı ihtimamlı yaklaşılması gerekir. Bu manada, yasal düzenlemelerin, ilaç ve aşıya erişim ile eserlerin güvenliği ve aktifliği tarafındaki talepler ortasında istikrar gözetmesi kaidedir.
“Tek Sıhhat konsepti için hazırlığa başlamalıyız”
Bugün insanlarda görülen enfeksiyon hastalıklarının yüzde 70’i hayvansal geçişli. İnsan sıhhatinin garanti altına alınması fakat hayvan sıhhatinin garanti altına alınmasıyla mümkün olabilir. Gerçekten bilim dünyası bunu fark ederek “Tek Sağlık” isminde bir konsept geliştirdi. Bu konsept insan, hayvan ve etraf sıhhatinin birbirine entegre ve ayrılamaz olduğu gerçeğinden hareketle bu 3 alanda çalışan tüm kişi ve kurumların yakın iş birliğini öngörür. Bizim de Türkiye olarak ilgili kurum ve kuruluşları bir ortaya getirip kurumsal tertip düzleminde hazırlıklara başlamamız ve bunun aktif çalışmasını sağlayacak yasal altyapıyı hazırlamamız gerekir. Arkadaş hayvan tarafından baktığımızda onlardan bize bulaşan tek şeyin sevgileri olmasını hedefl emek gerekir. Bunun için de hem onların hem kendimizin sıhhatini temin edecek yeni ve aktif eserler geliştirip ulaşılabilirliğini sağlamamız koşul.