Ali Ekber YILDIRIM
Dünya Veteriner Doktorları Birliği (WVA) ile Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü (OIE) 21 yıldan beri, nisan ayının son cumartesi gününü “Dünya Veteriner Doktorlar Günü” olarak kutluyor. Her yıl farklı bir tema ile kutlanıyor. 2021 yılının teması “Veteriner Doktorların COVID-19 Krizine Yanıtı” olarak belirlendi.
Dünyayı tesiri altına alan yeni tip koronavirüs salgını (COVID-19) insanların vefatına neden olurken insan sıhhatini, hayvan sıhhatini, tarım ve besine erişimi, doğal ömrü önemli olarak tehdit ediyor. COVID-19 ile gayrette veteriner doktorların eforu, kıymeti çok büyük. Bu süreç, veteriner hekimliğin toplum hayatındaki kıymetini bir defa daha gösterdi.
Geçmişten bu güne birçok hastalığın, virüsün hayvanlardan insanlara bulaştığı dikkate alındığında veteriner hekimliğin hayvan sıhhatinin yanı sıra toplum sıhhati için ne derece kıymetli olduğunu gösterdi. Fakat, Türkiye’de bu değerin gereğince anlaşılmadığını da üzülerek belirtmek gerekiyor. Sıhhatte şiddet yasası, özlük hakları, kamuda istihdam, koronavirüs aşı önceliği ve daha birçok bahiste veteriner tabipler adeta dışlandı, sıhhatin ana ögelerinden birisi olduğu unutuldu.
Veteriner doktorların pandemi ile gayreti
Türk Veteriner Doktorlar Birliği Merkez Kurulu Lideri Ali Eroğlu, Dünya Veteriner Tabipler Günü nedeniyle yaptığı basın açıklamasında pandemi sürecinde veteriner doktorların rolüne dikkat çekerek şu bilgileri verdi: “Dünya Veteriner Doktorları Birliği ve Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü’nün teşebbüsleri ile 500 binden fazla veteriner doktor tarafından 21.si kutlanacak olan Dünya Veteriner Doktorlar Günü’nün, 2021 yılı teması “Veteriner Tabiplerin COVID-19 Krizine Yanıtı” olarak belirlenmiştir. Bu tema ile yaşanan pandemi sürecinde veteriner tabiplerin aktiflikleri, uğraştaki kıymetleri tanımlanmak istenmiş, belirlenen tema ile veteriner tabiplerin bu alanlardaki çalışmalarına kamuoyunun dikkatinin çekilmesi amaçlanmıştır. Mevcut COVID-19 krizi, veteriner tabiplerin potansiyellerini, halk sıhhati, besin güvenliği ve biyotıp alanındaki yetkinliklerini gözle görülür bir halde ortaya çıkarmıştır.”
Global sıhhatin ayrılmaz kesimi
Veteriner tabiplerin, hayvansal besin üretimi, besin güvenliği, epidemiyoloji ve biyogüvenlik konusundaki uzmanlıkları ile global besin güvenliğini ve istikrarını muhafazaya yardımcı olmak için önemli manada donanıma sahip uzman meslek mensupları olduğunu hatırlatan Eroğlu: “Küresel sıhhatin ayrılmaz ve kıymetli bir kesimi olan veteriner tabipler, sadece hayvanların sıhhati ve refahı ile ilgili değil, tıpkı vakitte zoonotik hastalıkların önlenmesi, idaresi ve denetimi ile ilgili çeşitli misyonlar yürütmektedirler. Zoonotik bir hastalık olan COVID-19 pandemisi sürecinin başından itibaren kıymetli roller üstlenmiş ve üstlenmeye devam etmektedirler.” dedi.
COVID aşısında veteriner tabiplerin başarısı
Türkiye’de aşılardan kıymetli bir kısmının veteriner tabiplerin ve veteriner araştırma enstitülerinin eforları sayesinde makul bir noktaya ulaştığını hatırlatan Ali Eroğlu şu değerlendirmeyi yaptı: ” Bilhassa son basamağa gelerek faz-3 etabına geçen Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen aşı ile faz-1 kademesine geçen aşılar Viroloji ve Mikrobiyoloji uzmanı veteriner tabip meslektaşlarımız tarafından geliştirilmiştir. Yapılanlar kadar değerli olan bir başka konu yapılamayanlardan bir ders çıkartılarak ileride müsabaka ihtimalimiz olan yeni salgınlara daha hazırlıklı olunmasıdır. Bu bağlamda sıhhat alanındaki kurumların uyumunun güçlendirilmesi kuraldır. COVID-19 pandemisi, “Tek Sağlık” konseptinin ne kadar değerli olduğunu güçlü bir formda ortaya koymuştur. Zoonotik hastalıklara karşı uğraşta en tesirli olan yol tek sıhhat uygulamasıdır. Bu hedefle ülkemizde de tek sıhhat kavramı, fonksiyonel yapıları bir an evvel tanımlanarak, aktif hale getirilmelidir.”
Aktif bir “Salgın Aksiyon Planı” hazırlanmalı
Faal bir “Salgın Hareket Planı”nın insan, hayvan ve etraf sıhhati alanında faaliyet gösteren kurumların eşgüdüm ile oluşturulmasının kaçınılmaz hale geldiğini vurgulayan Eroğlu: “Dünya Veteriner Doktorlar Günü vesilesiyle bir sefer daha dikkatlere sunmak isteriz ki,
COVID-19 hayvansal besin üretimini tehdit etmektedir. Besin güvenliğini korumak için veteriner tabiplerin liderliğine ve öncülüğüne her zamankinden daha fazla gereksinim vardır. Hizmetleri ile toplum sıhhati açısından stratejik pozisyonu ve vazgeçilmezliği ile veteriner hekimlik ülkemizde de hak ettiği yere taşınmalı, ilgili maddelerle sıhhat hizmetleri sınıfında bulunan veteriner doktorların mesleksel haklar açısından beşeri sıhhat meslek kümesi ile birlikte kıymetlendirilmesi gerekmektedir. Bu durumda daha adil bir uygulama gerçekleştirilmiş olacaktır.” yorumunu yaptı.
Veteriner doktorların talepleri
Veteriner tabiplerin talepleri, fiili hizmet (yıpranma payı), sıhhatte şiddet, özlük hakları. uzmanlık eğitimi, kamuda istihdam ve hür veteriner hekimlik uygulamalarındaki mağduriyetlerini ortadan kaldıracak yasal ve yapısal düzenlemelerin biran evvel yapılması.