Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lideri Şahap Kavcıoğlu, rezerv tartışmalarına ait, “Merkez Bankasının rezervleri varlık ve yükümlülük olarak yer değiştirdi. TCMB’nin rezervlerinden çıkarak bankaların DTH’larına döviz olarak giden parayı, bankaların TL muhtaçlıklarını karşılamak için TCMB dövizleri hesaplarına alıyoruz ve piyasaya TL veriyoruz” açıklamasında bulundu.
Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, TRT Haber, CNN Türk, A Haber ortak yayınında iktisat gündemine ait açıklamalarda bulundu.
Gerçek dalın muhtaçlığının rezervlerden karşılandığını kaydeden Kavcıoğlu, “Döviz süreçlerinin sonucunda vatandaşın, yurt dışı yatırımcısının, gerçek kesimin burnu kanamadan 2020 pandemi krizi atlatılmıştır.” sözünü kullandı.
Kavcıoğlu, kripto para düzenlemesine ait ise “Kripto para düzenlemesinde ödemeleri yasaklamadık. Ödeme kuruluşlarının aracılık etmesini yasakladık.” dedi.
Kavcıoğlu’nun açıklamalarından satır başları:
2020 yılında dünyanın yaşadıkları, ülkelerin dışarıdan aldığı dayanaklar, İtalya, İspanya, ABD, Yunanistan bu ülkelere bakın çok güç vakitler geçirdi. Türkiye’de toplumsal yardımlar ve sıhhat yardımları çok önemli seviyede sağlandı. Tabi ki bir ıstırap içinde geçirdik lakin yapılanları göz gerisi edemeyiz. ‘128 milyar tartışması’na bu açıdan bakmak lazım. Merkez Bankası olarak belirlenen sayılar nettir ve doğrudur.
2020 sonunda tüm taleplere yanıt veren Türkiye, gerçek kesim ve bankacılık manasında planlarını uyguladı. Türkiye’de rezerv 90’lı yıllardan sonra birikmeye başlıyor. Sermaye ve döviz girişlerinin artmasıyla.
Bu talebi karşılayabilmeniz için piyasada bir arz oluşmuyorsa kimi adımlar atmanız lazım. Gelemezse ne oluyor Merkez Bankası devreye giriyor. 2018’in Ağustos ayında kurun nerelere gittiğini, 2020’de nasıl olduğunu görüyoruz. 2,5 yıllık bir dönemdeki kur atakları, dış siyasetteki olaylar kurun belirli bir düzeye gelmesine sebep oluyor. Süreci bu türlü kıymetlendirmek daha yanlışsız olur
Bugün rezerv konusu tartışılırken o günkü koşulları göz önüne getirmemiz gerekir. 2020’ye girdiğimizde dünyada da gelişmiş ülkelerde de direkt ve portföy yatırımlarının azaldığını görüyoruz. Türkiye’nin de buradan aldığı hisse ister istemez azalmış görünüyor.
“Reel kesimin muhtaçlığı rezervlerden karşılandı”
2019’da biz olumlu cari fazla verdik. Merkez Bankası olarak verdiğim sayılar nettir ve doğrudur. Merkez Bankası ile ilgili konuşurken itina göstermek gerek.
2020 sonu prestijiyle gerçek kesimin döviz durum açığı 208 milyar dolardan 157 milyar dolara indi. Bu, rezervlerden ya da Merkez Bankası’nın yaptığı bu süreçlerden karşılandı. Sizin bu talepleri bir halde karşılamanız lazım. Karşılamazsanız, o vakit oluşacak şeylerle Türkiye yüzleşecektir, karşı karşıya kalacaktır.
2020 sonunda Türkiye bütün bu taleplere yanıt vermiştir. Hem gerçek kesim yurtdışı borçlarını ödemiştir, bankacılık finansal borçlarını ödemiştir, kendi ithalat borçları dahil varlıklarını artırmıştır.
Rezerv konusuna geldiğimizde, Türkiye’de 83-84’ten sonra rezerv birikmeye başlıyor. 2020’ye geldiğinde 15-20 milyar rezervi var. Daha sonra 30 milyara kadar oluşan rezerv var. Piyasada oluşan talep ve kurun sağlıklı bir istikrarda oluşması için de yapılan süreçler var.
“Protokolün büsbütün türel desteği var”
Hazine’nin MB’deki hesaplar kullanılarak döviz alım satımıyla piyasa arzının dengelenmesi 2017’de. Televizyonlarda bu süreçlerin 2019 seçimlerinden evvel yapıldığı söyleniyor. Değil. MB dalgalı kura geçtikten sonra döviz alım ihaleleri 2016’ya kadar yapıyor, 2016’dan sonra bunu bırakıyor.
Protokolün büsbütün tüzel desteği var. Merkez Bankası’nda tüzel bir desteği olmayan hiçbir süreç yapılmaz. Bugüne kadar yapılmamıştır, bundan sonra da yapılmaz. Bu protokol dahilinde, 2017 Şubatından itibaren yapıldı. 2020’de yapılmasının nedeni de pandemi kaideleri. Bu süreçler zımnî yapıldı, protokol açıklanmadı, sayılar verilmiyor. Pekala siz bu sayıları nereden biliyorsunuz? Biz bu sayıları açıklamadık.
Dünyada en şeffaf data açıklayan merkez bankalarından biri TCMB’dir. Günlük olarak açıklanır. Analitik bilanço okumasını bilen herkes buradan bu sayıları alır. Bizim analitik bilançomuzda o datalar günlük yayınladığı için esasen orada var. Gizlenen saklanan bir şey yok.
Bilançodan görüldüğü kabul edildiği vakit bu sefer kimlere satıldı demeye başladılar. Dünyada bu halde bir data açıklama kelam konusu değil. Merkez bankası bireylere dolar satmıyor. Düşük kurdan döviz satmak mümkün değil. Yapmak isteseniz dahi yapamazsınız. Merkez Bankası dünyanın en şeffaf merkez bankalarından biridir. Kapalı kalsaydı, biz kimseye 128 sayısını söylemedik. Bu arkadaşlar bu sayıyı nereden aldılar? Baş karıştırmak için algı operasyonu yapıyorlar.
Bu türlü bir şey kelam konusu olamaz, yapmak isteseniz de yapamazsınız. Merkez Bankası’nın bilgi açıklama konusunda şeffaflığı dünyadaki en âlâ merkez bankalarından bir tanesiyiz. Bu kadar şeffaf bir bilançomuz var ve günlük oradan her şeyi izleme bahtınız var.
“Rezervler kaybolmadı, yer değiştirdi”
Bankaların, piyasaların muhtaçlığı olan TL’yi Merkez Bankası karşıladı. ‘Merkez Bankası’nın kaybolan rezervleri’ diyorsunuz ya, o rezervler yalnızca yer değiştirdi. Merkez Bankasının rezervleri varlık ve yükümlülük olarak yer değiştirdi. TCMB’nin rezervlerinden çıkarak bankaların DTH’larına döviz olarak giden parayı, bankaların TL gereksinimlerini karşılamak için TCMB dövizleri hesaplarına alıyoruz ve piyasaya TL veriyoruz.
“Merkez Bankası hiç âlâ olmadığı kadar düzgün durumda”
Döviz süreçlerinin sonucunda vatandaşın, yurt dışı yatırımcısının, gerçek kesimin burnu kanamadan 2020 pandemi krizi atlatılmıştır.
Merkez Bankası hiç yeterli olmadığı kadar âlâ durumda. Bizim önümüzdeki maksadımız rezervlerimizi daha da güçlendirmek. Altın rezervlerimizi bir iki yıla kadar 80 tona çıkarmayı hedefliyoruz. Şu an 90 milyar dolar brüt rezervimiz var. Altın rezervlerimiz çok güçlüdür. Türkiye’de rezervlerin yapısı değişmiştir. Türkiye’nin yıllardır 120 ton olan altını bugün 720 tondur. Altın rezervimizin tümü Merkez Bankası’ndadır. Türkiye’de hem rezervleri kalıcı hale getireceğiz hem de üretimi, ihracatı finanse eden bir sistemi daha düzgün bir halde uygulayacağız.
“Merkez Bankası kar ediyor”
Merkez Bankası uzun müddettir kar ediyor. 2018-2019-2020’de Merkez Bankası kar etmiştir. Türkiye’de hem rezervleri kalıcı hale getireceğiz hem de üretimi, ihracatı finanse eden bir sistemi daha uygun bir formda uygulayacağız.
Bu türlü bir para varmış üzere konuşuluyor. Halkı yanlış yönlendirmek hakikat değil. Merkez Bankası en saygın kurumlardan bir tanesi.
“Piyasaya verdiğimiz bildiri çok net”
Türkiye’nin yüzde 5 enflasyon amacı var ve bu maksadı tutturana kadar sıkılaşmaya devam edeceğiz. Ferdi kredilerle ilgili önlemler alacağız. Faize karşı olmayan var mı? Yüksek faizden mutlu olan kim var? Negatif faizden bahsediyorsak yahut yükselen bir enflasyonda farklı şeyler konuşuyorsak bu diğer bir şey. Bizim piyasaya verdiğimiz bildiri çok net. Birinci gün saat 10’da basın bildirisi açıkladım, birebir iletileri verdim. Sıkı para siyasetine devam edeceğiz.
Kripto para açıklaması
Kripto para düzenlemesinde ödemeleri yasaklamadık. Ödeme kuruluşlarının aracılık etmesini yasakladık. Bankalar aracılığı ile ödeme yapabilirisiniz dedik.
Düzenlemelerle ilgili çalışıyoruz. Para yerine kullanımını yasakladık. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın koordinesinde kripto para düzenlemesi çalışılıyor.
Çok önemli bir kripto para trafiği var. Giden para geliyor mu belgisiz. Nereye gittiğini bilemiyoruz bu kripto paraların. Avrupa ve ABD’ye giden bir kripto akışı var. Biz bu mevzuyu birkaç hafta içerisinde; SPK, BDDK, Bakanlık kendi düzenlemelerini yapıyor.