HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar, partisinin TBMM’deki küme toplantısında gündemi kıymetlendirdi.
Sancar, konuşmasında şunları kaydetti:
“Yerküremiz, pandemi sonrası dünyaya yayılma riski taşıyan yeni felaketlerle karşı karşıya. Ve bunun en büyük örneği, savaş-silahlanma yarışı, yine karanlık devirlere dönüş tehlikesidir. Bildiğimiz üzere, pandemi ilan edilir edilmez Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK), global ateşkes daveti yapmıştı. Ne yazık ki bu davet kâfi karşılık bulmadı ve şahit olduğumuz bu son aylarda, BMGK’nın daimi üyeleri dahil olmak üzere neredeyse bütün dünya, çatışmaları engellemek yerine adeta bir silahlanma ve çatışma yarışına girmiş durumda.
“Dünya halkları için büyük tehditler doğuracağı ortada”
Rusya’nın işgal siyasetleri ortada. Ukrayna’ya yönelik savaş siyasetleri ortada. Bir yanıyla dünyayı bu karanlık ortama sürükleyen ateşin kıvılcımlarını burada görebiliyoruz. Öte yanda NATO’nun da genişlemede ısrarı ve silahlanma yarışındaki kararlılığı, bu tabloyu güzelce karartmaktadır. Bizler, Ukrayna’da yaşananların bir insanlık trajedisi olduğunu, oradaki savaş siyasetlerinin ve işgal uygulamalarının kabul edilemez olduğunu daima söyledik. Bu bağlamda İsveç ve Finlandiya halklarının korkularını da anlıyoruz. Verecekleri karara da hürmet duyuyoruz. Ama HDP olarak biliyoruz ki askeri rekabet ve silahlanma yarışının, genişlemeci siyasetlerin dünya halkları için büyük tehditler doğuracağı ortada.
Bu tehditler, birebir vakitte iki kıymetli alanda önemli tahribatlar da yaratacaktır. Bunlardan birincisi, insani güvenliktir. Bugün devletlerin çok büyük bir kısmı, ulusal yahut ulusal ve askeri güvenlikle o kadar ağırlaşmış durumdalar ki Birleşmiş Milletler’in insani güvenlik olarak tanımladığı maksatlardan ve unsurlardan süratle uzaklaşmaktadırlar. Birleşmiş Milletler’e nazaran insani güvenlik, endişeden ve muhtaç olmaktan azade olma ve haysiyetli hayat hakkıdır. Artık yalnızca Ukrayna halkı değil, yalnızca savaşların yaşandığı, direkt doğruya yaşandığı bölgeler değil, dünyanın neredeyse tamamı insani güvenlik hakkından yoksun olacak duruma gelmiştir. Buna Rusya da Avrupa da Afrika da Ortadoğu da dahildir. Bu siyasetlerin yaratacağı yoksulluklar ve yokluklar, acılar ve yaralar global bir nitelik kazanacaktır. O nedenle bizler diyoruz ki bu global silahlanma siyaseti ve çatışmacı anlayış, yarış, yalnızca vefatları değil sivillerin sağlıklı besine erişemediği, şahsî ve kolektif güvenliklerinin sağlanamadığı ve politik haklarının harikulâde seviyede tehdit altında olduğu, ayrıyeten iklim krizinin de derinleştiği bir periyoda kapı aralamaktadır. Dünya halklarının yoksun kalmakla karşı karşıya bırakıldığı ikinci kıymetli durum, demokratik istikrardır.
Hem milletlerarası hem ulusal seviyede temel hak ve özgürlüklerin tahminen de külliyen yok sayılacağı, demokratik kurumların direkt yahut dolaylı olarak tasfiye edileceği bir yer oluşturulmaya çalışılmaktadır. Bugün askeri rekabet ve silahlanma yarışına baktığımızda, açıkça bu istikametteki gelişmelerin ilerlemekte olduğunu görebiliriz. Şu ana kadar yaşanan savaşın önüne geçilmesi için devreye girmesi gereken kurumlar yeterlice etkisizleşmiştir. Dünyanın soğuk savaş devrinde sıcak çatışmaları önlemek için oluşturduğu global ve bölgesel diplomasi ve demokrasi kurumları, fonksiyonlarını yerine getiremez duruma düşmüşlerdir. Bunlardan bir tanesi elbet Avrupa Kurulu, oburu de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’dır.
“Büyük bir barış hareketinden yoksunuz, dünyada da ülkemizde de böyle”
Bizler, silahlanma yarışına ve bu çatışmacı güvenlik siyasetlerine karşı diplomasi ve demokrasi temelinde fonksiyon görecek kurumların güçlendirilmesini savunuyoruz. Şayet bu kurumlar düzgünce etkisizleşirse ortam ve ortalık yalnızca silah ve silah ticareti alanında iş gören, pazar arayan ve egemenlik, hegemonya kurma eforlarına giren aktörlere kalacaktır. Askeri kurumlar güçlendikçe ve büyüdükçe diplomasi ve demokrasi kurumları daha da zayıflayacaktır… Dünya büyük savaşlardan geçti. Büyük global savaşlar yanında bölgesel çatışmaların ağır yıkımlarını yaşadı ve bunlar daima, silahlanma yarışı ve askeri yayılma anlayışına dayanan siyasetlerden kaynaklanıyor. Tekrar bu karanlık devirlere girmemek için silahlanma yarışına, askeri rekabete değil; diplomasiye, demokrasiye, hukukun üstünlüğüne, özgürlüğe dayanan kurumları tekrar güçlendirmek ve tesirli kılmak gerekiyor. Bu, yalnızca kurumlarla sonlu bir problem de değildir elbette. Dünya çapında güçlü bir demokrasi ve barış hareketine de gereksinim vardır. Ne yazık ki bu bahiste dünyada karşılaştığımız tablo umut vermiyor ya da ümitsizlik kaynağı olarak karşımızda duruyor. Büyük bir barış hareketinden yoksunuz, dünyada da ülkemizde de bu türlü. Uzun vakittir davetini yaptığımız büyük barış ve demokrasi hareketinin Türkiye’de hala oluşamamış olması, bizlerin bir kayıp olarak hanemize, hepimizin ortak hanesine yazması gereken bir gelişmedir. Lakin burada ümitsizliğe kapılmanın da gereği yoktur. Çalışmaları durdurmanın bir yararı yoktur. Tam bilakis hepimiz, savaş aksisi siyasetlere karşı çıkmalı ya da savaş aksisi siyasetlere karşı en geniş koalisyonu, ittifakı oluşturma eforlarımızı ilerletmeliyiz. Amaç, demokrasiye ve insani temellere dayalı bir istikrar ve güvenlik anlayışını dünyaya da Türkiye’ye de bölgeye de hâkim kılmak olmalıdır.
“Mevcut iktidar bloğu Türkiye halklarına pek çok yıkımı yaşatmaktadır”
Mevcut iktidar bloğu, Türkiye halklarına pek çok yıkımı yaşatmaktadır, yaşatacak siyasetleri süratle derinleştirmektedir. Bunlar, savaş siyasetleri, güvenlikçi anlayıştır. Ve bu anlayışın geldiği yer, iktisatta çöküş, halkın büyük bir bölümünün fakirleşmesi, özgürlüklerin neredeyse büsbütün askıya alınması, demokratik kurumların tasfiye edilmesidir. Artık Türkiye’deki iktidar bloğu, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği problemini mazeret ederek bu anlayışı bütün dünyaya yaymaya çabalamaktadır. İsveç ve Finlandiya konusunda, bu ülkelerin NATO’ya üyeliği konusunda pazarlık için öne sürdüğü koşullara baktığınızda, buradaki otoriter anlayışı, antidemokratik siyasetleri diğer ülkelere ve mümkünse dünyaya dayatma arayışını da görebiliyorsunuz. Artık dünyayı da Avrupa’yı da Türkiye’ye benzetme siyasetleri izleniyor. Ve burada, dönüp dolaşıp sıkıntı tekrar tıpkı noktaya geliyor. Kürt sıkıntısında çözümsüzlük. Dikkat edin, pazarlık masasına sürdükleri kozlar ve kaideler; bu iktidarın NATO’nun genişlemesi konusunda pazarlık konusu yaptığı sıkıntılara bakın, yeniden tamamı Kürt meselesine çıkıyor; demokrasi sorunu ile temaslıdır.
“Orada arabulucu, barış güvercini; Orta Doğu ve ülkede savaş şahini”
Bölgesel askeri operasyonların daha da yaygınlaşacağını dün AKP Genel Lideri duyurdu. Bütün bunların yine bir kanlı girdabı bu coğrafyaya ve bu ülkeye taşıyacağını, mevcut kanlı girdabın ve karanlık döngünün derinleşmesine yol açacağını hepimiz görmek zorundayız. Bu iktidarın Ukrayna savaşında arabuluculuk üzere gayretleri, argümanları, teşebbüsleri ne kadar ikiyüzlüce bir tavrı işte burada da görebiliyoruz. Orada arabulucu, barış güvercini; Orta Doğu ve ülkede savaş şahini… Savaş zıtlığı o denli kolay bir şiar değildir. Barış gayesi o denli kalıplaşmış, tekdüze bir telaffuz olarak algılanmamalıdır. Savaş zıtlığı ve barış siyaseti, birebir vakitte hayatlarımıza sahip çıkma; hayatlarımız, geleceğimiz hakkında karar verme hakkının temelini oluşturmaktadır.
“Çiftçilerin bankalara olan borçları derhal sıfırlanmalı”
Besin krizi kapımızda… Bizler ‘toprak, ağaç ve doğa’ diyoruz; iktidar ‘beton ve rant’ diyor… Türkiye’de her yıl çiftçiler ziraî üretimden çekilmektedir. 2008 yılında çiftçilik yapan her iki şahıstan biri, bugün artık üretimde yoktur. Zira maliyetler artıyor hem de o denli bir artıyor ki çiftçilik yapmak kendini sefalete ve açlığa mahkum etmekle eş manaya geliyor… Bizim acil olarak alınması gereken tedbirler paketimiz var. Yalnızca üç adedini burada sizlere başlık olarak sunacağım… Bir; çiftçinin üretim maliyetlerini düşürmek için mazot ve gübre başta olmak üzere her türlü üretim girdisindeki vergi yükü derhal kaldırılmalıdır. Çiftçilerin bankalara olan borçları derhal sıfırlanmalıdır. Tarım alanlarında yapılaşmaya son verecek yasal ve anayasal düzenlemeler çabucak gündeme alınmalıdır.
“İktidar savaş telaffuzuna sarılıyor”
Enflasyon fırlıyor, bugün kurlara bakanlarınız vardır olağan, kurlar yükseliyor. Enflasyon fırladıkça, kurlar yükseldikçe iktidar savaş telaffuzuna sarılıyor. Enflasyonun ve kurların tırmanmasıyla savaş siyasetleri ortasında hakikat orantılı bir alaka var. Kimse yoksulluğu tartışmasın diye yine Kuzey Batı Suriye’ye operasyon hazırlıkları ilan ediyorlar. Ve herkes yine savaşı konuşsun istiyorlar. Lakin inanıyorum ki Türkiye halklarının çok büyük bir çoğunluğu, artık bu hareketleri, bu ucuz oyunları açıkça görmektedir. Kimsenin bu oyunlara prim vermemesi gerekiyor… Bütün partilerin, en başta bizim dışımızdaki muhalefet partilerinin de iktidarın bu oyunlarına değil, halkların gerçek sesine, toplumun vicdanındaki hislere kulak vermesi gerekiyor.” (ANKA)