Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ bu hafta Talih Sohbetleri nde iş dünyasının ve Escort Yenişehir piyasaların iktisat siyasetlerindeki telaşlarını masaya yatırdı ‘Zorlu bir devrin geride kaldığı fakat daha şiddetli periyoda girildiği’ kanısında hemfikir olan ikili yeni bir paket yahut program beklentilerini de tartıştı
Güldağ piyasalarda Yenişehir Escort Bayan konuşulan tezlere parantez açarak buğday fiyatlarındaki yükselişe işaret ederken Ağaoğlu pirinç tüketen Asya nın buğday stoklamasına dikkat çekti Petrol fiyatlarında ise kısa vadede düşüşün kolay olmayacağını tabir eden Ağaoğlu 135 Yenişehir Escort 140 dolar düzeylerinin görülebileceğini söyledi
Güldağ İş dünyasından maalesef olumlu şeyler duyamıyoruz Bir endüstrici dostumuzla yaptığımız sohbette zor devirden geçtiğimizi söz edince Zor periyotlar geride kaldı Artık çok sıkıntı periyotlara giriyoruz dedi Her şeyin ikinci piyasası oluştu POS tefecileri hortladı Son 15 günde kredilere de sert bir fren geldi Şirketler temerrüde düşmemek için yüzde 30 la çek bozduruyor Artık durum neredeyse şirketlerin kendi ortasında borçlanacağı konuma gelecek Özetle çizilen tabloların hiçbirinde olumluya gidiş yok ve herkes birbirine biz nereye gidiyoruz diye soruyor Bunun karşılığını bilen de yok Yeni bir program isteği beklentisi var ancak bunun da geleceğine dair bir işaret yok Herkes birbirine CDS bugün kaç oldu diye biraz da dalga geçerek soruyor Sen nasıl değerlendiriyorsun kesinlikle sana da bu tarafta pek çok tenkit geliyordur
Ağaoğlu Bir iş adamı arkadaşım aradı Ya Ali Beyefendiciğim bu CDS çok yükseliyormuş onu nasıl alırız diye sordu Yani iş şirazesinden çıktığı için haliyle insanların da şirazesi kaydı İş dünyasının paket beklentisi Daha birçok paketler gelir Lakin gelen her paket bir evvelki paketinden çalışmadığı bir yeri kapatmaya çalışıyor onun da çalışmadığı onlarca yeri olacak Maalesef herkes daima kısa vadeyi düşünüyor Bir paket gelecek benim şu andaki sorunumu çözecek diyorlar bunu çözdüğünüz vakit ardında yüzlerce büyük sorun daha yaratıyorsun Buyurun size Kur Muhafazalı Mevduat sistemi Piyasayı sakinleştirip bir tıp time out verdiniz Birinci düşündüğünüz vakit kazandığınız bir müdahale idi Pekala kazandığımız vakitte ne yaptınız hiçbir şey Yeni bir paket hiçbir sorunu çözmeyecek Zira makro bir sorun var Makro soruna de makro bir tahlil gerekiyor Siyasi irade o gereken tahlili hiçbir vakit önceliklendirmediğini ısrarla söylüyor Gerçekten faiz artışı beklemeyin dediğiniz anda kur 16 80 lerden 17 22 lere geliyor
Güldağ ‘Enflasyonla çaba yerine büyümeye öncelik’ istikametindeki açıklamalara bakınca beşerler yuvarlandığımız yeri teorize ediyoruz diye reaksiyon gösteriyor haliyle
Ağaoğlu Artık suiniyet aranmaya başlandı Bu kadar kör gözüm parmağına bu iş yapılamaz diyorlar yapılıyor İş insanlarının yaşadığı fonlama problemi Çeki yüzde 30 la kırdırıyor dediğinde vadeye bakılmaksızın ana para üzerinden iskonto yüzde 30 Bir yıllık çeki de kimse yüzde 30 a kırmaz kırıyorlarsa çabucak kırdırsınlar Vadesi kısaldıkça bunun faizi yüzde 200 300 lere kadar çıkar Çok büyük bir maliyettir
Güldağ Bu ortada maliyet demişken Merkez daha evvel sinyalini verdiği teminatta TL’nin yüklerini artırdı TÜFE’ye endeksli değerlerin iskonto oranı yüzde 15’ten yüzde 30’a çıkartıldı Sen nasıl yorumladın
Ağaoğlu 300 milyarın biraz üzerinde TÜFE ye endeksli tahvil vardı piyasada TÜFE’nin bu kadar yüksek artışından sonra piyasa kıymeti 1 trilyon TL ye yaklaştı Yaklaşık 3 hafta evvel yüzde 2 iskonto oranı vardı Bankalar 1 trilyonluk tahvili Merkez Bankası na verdiğinde 980 milyar lira fon kullanabiliyordu İskonto yüzde 15 e akabinde da yüzde 30 a yükseltildi Yani bankalar 1 trilyon TL karşılığında Merkez den 700 milyarlık fon kullanabiliyor Bu şu demek sistem var olan kredi yapısı içinde 300 milyar yeni kaynağa muhtaçlık duyuyor Yahut evvel bu 150 milyardı artık bu muhtaçlık 300 milyara çıktı A Kredi faizlerini üst çekiyor B Sistemdeki likidite dolanımını azaltıyor Artık bunu neden yaparsınız sorusunu ben sahiden anlamakta çok zorluk çekiyorum
Güldağ Merakla beklenen kira düzenlemesi de hayata geçti Önümüzdeki temmuz ayına kadar kira artışlarına yüzde 25 hudut getirildi
Ağaoğlu İnanılmaz piyasa bozucu bir adım Gayrimenkulü bir yatırım alternatifi olarak görmeyenlerdenim lakin siz şayet bir gayrimenkul yatırımı yapıp enflasyondan korunmaya çalışıyorsanız yüzde 25 le kiracıyı finanse ediyorsunuz Ben konut sahibi olarak neden bunu finanse edeyim Ve devlet birçok mukaveleye karışır hale geldi Anayasada kontrat özgürlüğü olan bir ülkeyiz Devlet bu kadar çok mukavele özgürlüğüne kısıt mı getirirmiş Getirdi ne işe yarayacak Yani bana lütfen bir yıl içinde pasta genişletici bir tedbir pastayı büyüten bir tedbir söylesin birisi Bana benim bildiğim gelen bütün şeyler hatta geçtiğimiz günlerde son bir yıl içinde alınmış tedbirler nelerdir diye baktığımda pastayı büyüten hiçbir tedbire rastlamadım Hepsi pastayı tırtıklayan tedbirler ve istikrarları son derece bozduk nasıl düzelteceğimizi de nitekim bilmiyorum iş dünyasının problemi da esasen asıl burada kaynaklanıyor
Güldağ Anadolu da bir kelam vardır Yaptığımız elek kalburdan seyrek diye Yani aldığın hiçbir tedbirin aslında bir sürdürülebilirliği de yok Daima sonuçlara odaklanan bir durum var
Ağaoğlu Kök sebeple uğraşmıyoruz Daima pansuman tedavilere başvuruyoruz Kök sorunu çözemediğimiz için de işimiz nitekim çok sıkıntı
Güldağ Bu türlü bir ortamda siyaset değiştirmenin tam vakti diye düşünülüyor Lakin o politikayı galiba çok bekleriz Bütün sürdürülemez işaretlere karşın bu türlü bir adım gelmeyeceği görülüyor
Ağaoğlu Sayın Cumhurbaşkanı nın sözleri çok tartışıldı Türkiye’de enflasyon sorunu yok hayat pahalılığı var Para basmadığımız için bu bu türlü Hazine nin bütçe istikrarı teorik olarak üzücü gitmiyor Merkez Bankası’nın direkt Hazine yi beslediği bir nizam yok Bu da olduğunda esasen iş büsbütün çığırından çıkacak ve hiperenflasyonları kaçınılmaz bir formda yaşıyor olacağız
Güldağ Emisyonlara para tabanına baktığın vakit fevkalade dikleşerek giden bir ivme içinde olduğu görülüyor
Ağaoğlu Biliyoruz da bilmesi gerekenler bilmiyor
Güldağ Pekala ek bütçe hazırlığı var Ankara da onu da mı bilmiyoruz
Ağaoğlu Biz biliyoruz Siyaset yapıcıların bunu bilip bilmediğinden emin değiliz
Güldağ Bakalım önümüzdeki gelişmeler nereye hakikat şekillenecek Lakin nitekim sıkıntı devirleri atlattık çok sıkıntı periyotlara girmek üzereyiz gibi bir durum var En dertli olan da bu güçlü süreçten nasıl çıkacağımızı bilmiyoruz Bazen sorular üzerinden insanları düşündürmek de kıymetli Zira herkesin bir hazırlık yapması lazım O anlaşılıyor
Asya bile buğday stokluyorsa düşünmek lazım
Güldağ Buğday fiyatları birtakım komplo teorilerinin de tesiriyle çok önemli formda arttı Ukrayna’da buğday hasadı var temmuzda ve Rusya’nın saldırabileceği dillendirildi
Ağaoğlu Manipülasyona dayanak verici bir destek Lakin Rusya dan bunu beklemem
Güldağ Ancak buğday silolarını bombaladı
Ağaoğlu Tarlayı bombalamak çok kolay iş Beşerler karamsar haberlere inanmayı daha çok tercih ederler Tahıl için BM Rusya Ukrayna ve Türkiye ortasında oluşturulabilecek bir sistem çalışması var Bu buğday açısından olumlu bir haber Lakin pirinç tüketen Asya nın bile buğday topladığı bir ortamda da her an her şey olabilir
Petrolde 135 140 doları görebiliriz
Güldağ Altında sakin bir görünüm izliyoruz Petrol ise 120 doların üzerinde ısrarcı gibi
Ağaoğlu Spot altın 1850 dolar gümüş 22 dolar civarında yatay seyrini sürdürüyor Petrolde 120 doların üzerine yapışıp kaldık Kimi raporlar 130 145 dolar diyor Bunlara evvelce daha az prim veriyordum lakin şu anda senaryo bu tarafa hakikat gelişiyor güya Rusya nın kışa kadar bu işi sürdürüp kışın gaz silahını çok daha sert çekeceği düşünülüyor Doğal gaz çok önemli altyapılar gerektiriyor Parasını geçtik işin fizikî olarak üretimi bile çok uzun vakit alır Bunların olduğu bir ortamda güç denklemi çok kuvvetli bir hale geldi ABDiİran görüşmeleri zorlaştı haberleri biraz gerilimi artırdı Lakin ben bunu güzel haber olarak değerlendiriyorum Lakin bu işin çözüleceğini umuyorum Bu cepheden uygun haber gelmeden kolay kolay petrol fiyatları düşmeyecek Ancak 135 140 dolarları bekliyoruz üzere görünüyor şu anda