BÜYÜK RESMİ GÖRMEK Mİ MİKROSKOPTAN BAKMAK MI?
2019 yılından beri umutla bitmesini beklediğimiz koronavirüs salgını ne yazık ki daha uzun mühlet bizimle kalacak üzere görünüyor. Tıp dünyasının yıllardır bildiği fakat son 20 yıla kadar hiç salgına yol açmamış bir virüs artık en değerli sıhhat meselemiz oldu. Öldürme suratı başka üst teneffüs yolu virüslerinden çok yüksek olmasa da bulaşıcılığı daha fazla ve mutasyonlarla da bulaşıcılığı arttığı için sonuçları yıkıcı oluyor.
Yirmi yıldan kısa bir müddet önceye kadar koronavirüs, insanlarda hafif derecede hastalığa neden olan bir virüs olarak değerlendirildiği için çokça araştırma yapılmamış bir alandı. 2003 yılında Çin’deki SARS salgınının gerisindeki etkenin bir koronavirüs olarak belirlendiği vakte kadar tehlikeli görünmüyordu. Bundan 10 yıl sonra diğer bir koronavirüs çeşidi, MERS salgınıyla yeniden dünyanın gündemine oturdu ve artık de diğer bir koronavirüs çeşidi neden olduğu salgınla dünyanın kâbusu oldu.
Virüsler neredeyse eksiksiz şeylerdir. Canlıdırlar lakin canlı da değildirler, uygun ortamı bulana kadar bekleyebilirler. Bedenimizi kullanıp çoğalırlar ve çokça da mutasyona uğrarlar kendilerini ortama adapte ederler. Fakat alışılmış yararlandığı organizmayı hasta edip öldürünce serüvenleri bir bakıma bitmiş olur. Virüsler bulaşmak ve çoğalmak için canlı organizmalara muhtaçlık duyarlar, canlı olmayan ortamlarda bir mühlet bekleyebilirler ancak süratle azalırlar ve bir müddet sonra yok olurlar. Salgının başında aldığımız her şeyi yıkamamız, dezenfekte etmemiz bir paranoyadan öbür bir şey değildi. Eşyalarda virüs gösterilse bile bulaş yolu olarak ehemmiyet arz etmez. En kıymetli bulaşma yolu beşerden beşere bulaştır ve tüm tedbirler de bu tarafta alınmalıdır.
Tarih boyunca dünyada pandemiler olmuştur, en bilineni veba salgını ve İspanyol gribidir. Çok şükür ki hiçbir pandemi insan ırkının yok olmasına neden olmamıştır, çekilen acılar tarihteki yerini alsa da.
Herkesin bir iki araştırma yapıp kendini uzman sayabildiği günümüzde, bilgi kirliliği de eklenince komplo teorileri de çok ilgi alımlı geliyor insanlara. Halbuki virüslerin mükemmel adaptasyon yetenekleri, bedenimize yapabildikleri tüm komplo teorilerini yarı yolda bırakır. Bir bilim insanı olarak bilim, beni komplo teorilerinden daha çok heyecanlandırıyor.
Aşı ya da toplumsal bağışıklıkla salgın durumunun önüne geçmek birinci amaç ve bunun içinde hala elimizde birebir tedbirlerle devam etmekten öbür bir seçeneğimiz yok: Maske, ara ve hijyen.
Dr. Gülsüm UYSAL