Hilal SARI / İSTANBUL
Rusya’nın 24 Şubat’ta işgaliyle başlayan Ukrayna Savaşı, Ukrayna iktisadını 2022’nin 2. çeyreğinde 3’te bir oranında daraltarak vurdu. Bu öngörü Ukrayna Merkez Bankası’nın daralma öngörüsü. Ukrayna Merkez Bankası Lideri Kyrylo Schevchenko geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalarda evvel Lugano, daha sonra İstanbul’da yine inşaya ait iki değerli tepe gerçekleşen Ukrayna’nın 2023-2024 yıllarında tekrar büyümeye başlayacağını söyledi.
Ancak bunun için milyarlarca dolar finansman ve savunmadan endüstriye, inşaattan tarıma birçok alanda şirketlerin yatırım yapmasına gereksinim var. Memleketler arası Ticaret Kurulu (ITC) tarafından 21-22 Temmuz tarihlerinde İstanbul Atlas Sineması’nda gerçekleştirilen (Ukrayna Global Ekonomik Tesir Forumu (The Küresel Economic Impact Forum on Ukraine) başlıklı iki günlük tepede Ukrayna’nın yine inşası masaya yatırıldı.
Etkinliğe Ukrayna’nın en büyük ticari sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra, Ukrayna parlamentosundan ve ticaret odalarından da değerli isimlerin yer aldığı aktiflikte Ukrayna Parlamento Üyesi Dmytro Natalukha, DÜNYA Gazetesi’nin sorusu üzerine yaptığı açıklamada “Ukrayna’nın tekrar inşasında 3 alana odaklanacaklarını” söyledi: Savunma, inşaat-altyapı, ihracat. Natalukha tıpkı vakitte Ukrayna parlamentosunun Ekonomik Münasebetler Komitesi Başkanlığı vazifesini yürütüyor.
SAVUNMA – “Bu alandaki yatırımlar hayat kurtaracak”
Öncelikle savaşın son bulmasını sağlayacak olan savunma bölümüne odaklanacaklarını vurgulayan Natalukha, “Ukrayna’nın yine inşası için gerekli yatırımları üçe ayırabiliriz. Birincisi, çabucak artık bu savaşı durdurmak için muhtaçlığımız olan savunma kesimi. Kurşun ve mühimmat üretiminden, ekipmanlara en kıymetli önceliğimiz bu. Şayet bu alanda gerekli yatırımlar yapılırsa, hayat kurtarıyor olacağız.”
İNŞAAT VE ALTYAPI – “Ukrayna halkının acılarını bir nebze azaltacak”
İkinci büyük yatırım sepetinin Ukraynalılara verilecek kamu hizmetlerine ve konut ve altyapıların inşasına odaklanacağını aktaran Natalukha, “Ukrayna halkının acılarını bir nebze azaltabilecek konut ve altyapı alanları olacak. Bunun manası konut inşası, güç tedariği, yollar, köprüler vb.” diye konuştu.
İHRACAT – “Tüm dalları canlandıracak yatırımlar”
Üçüncü yatırım gereken alanın ihracat geliri sağlayan (demir-çelik, tahıl, cevher, yağ, yağlı tohum gibi) bölümlere odaklanacağını aktaran Natalukha, “Ukrayna iktisadını tekrar ayağa kaldırmakta katkı sağlayacak ihracat dallarını canlandıracağız” dedi.
“Enerji, tahıl ve tarım da öncelikli”
Nataluhka, Rusya’nın başlattığı savaş karşısında artan güç fiyatlarının savaş olmayan ekonomilerde bile akut ekonomik sıkıntılar yaratmakta olduğu bir devirde, Ukrayna’nın da güç, tahıl ve tarım üzere Rusya’dan bağımsızlaşılması istenen alanlara da öncelik verileceğine işaret etti.
Türkiye, Ukrayna’daki en büyük 3. yatırımcı olmak istiyor
Uluslararası Türk Ukrayna İş adamları Derneği (TUİD) Lideri Burak Pehlivan, Türkiye’nin Ukrayna’daki en büyük 5 yabancı yatırım ülkesinden biri olduğunu belirterek, “Hedefimiz 3. olmak” diye konuştu. Türkiye’nin Ukrayna’da 4,5 milyar dolar yatırımı olduğunu ve yatırımların yalnızca Kiev’de değil, başka kentlerde de bulunduğunu aktaran Pehlivan “2022 Ocak itibariyle ikili ticaretimizde yıllık yüzde 76 artış var. İkili ticaret birinci defa 10 milyar doları aştı. Türk inşaat şirketleri Ukrayna’da 200’den fazla proje yaptı. Kiev’in dünyaya açılış kapısı olan havalimanı da dahil, stadyum, yüzbinlerce konut, AVM’ler, binlerce km yol ve köprü, Boryspil Havalimanı’na gelirken gördüğünüz kentin birçok kıymetli altyapısı ve yolları, Türk şirketler tarafından yapıldı. 15 binden fazla kişi, Ukrayna’daki Türk şirketlerde istihdam ediliyor. Savaş öncesi bu sayı 30 bine düştü”. İki ülkenin hakikaten stratejik ortak olduğuna ve gerçek ekonomik bağları olduğuna dikkat çeken Pehlivan, Atlas Sineması’nda gerçekleşen forumun Türk ve Ukraynalı şirketler ve öteki şirketler ortasında iş birliğini artırmak için bir fırsat olmasını umduğunu belirtti.
“Ekonomik Rammstein da lazım”
Ukrayna’nın tüm bu yatırımlar için finansmana gereksinimi olduğunu belirten lakin bunun için bulunacak parayı nasıl yöneteceklerini soran bir iştirakçiye Ukraynalı parlamenter Natalukha’nın cevabı ise şöyle oldu: “Lugano’da bir tepe yaptık. Ve yüzlerce Ukraynalı yetkili bu soruyu cevaplamaya çalıştı. Doğrusu bence bu sorunun karşılığı kimsede yok. Lugano Zirvesi’ndeki herkesin, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EDRB), Dünya Bankası’nın, Memleketler arası Finans Kurumu’nun (IFC) ve Ukrayna hükümetinin kendi görüşleri var.” Natalukha, Ukrayna’nın savunma gereksinimleri için ülkelerin savunma bakanlarının bir ortaya geldiği Rammstein tepelerine atıf yaparak, “Ekonomik Rammstein da lazım. Tüm paydaşları tek bir yerde görmemiz gerekiyor. Siyasetlerin nasıl yönetileceği burada ele alınmalı. Lakin bunun tek bir yanıtı yok” diye konuştu.
İkili ticaret muahedesi müzakereleri yapılıyor
İstanbul’daki doruğa görüntü konferans usulüyle katılan Dış Ticaretten sorumlu Ukrayna İktisat Bakan Yardımcısı Taras Kachka, Ukrayna’nın ikili ticaret mutabakatları için birçok ülkeyle müzakereler yapmakta olduğunu belirtti ve “Yeni mutabakatlar için müzakereler devam ediyor. Kanada’yla sonbaharda imza atılabilir. Norveç, İzlanda, Lichtenstein, Endonezya ve Avustralya ile görüşmeler sürüyor. Güney Kore ve Körfez ülkeleriyle de erken kademe görüşmeler var” diye konuştu.