Şebnem TURHAN
Pandemiyle birlikte Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) sıkıntılı kredi ödemelerinin takibe atılması için bekleme mühletini 90 günden 180 güne çıkarmıştı. 2020 sonunda biten esneklik 30 Haziran 2021’e kadar da uzatılmıştı. BDDK’nın en erken 30 Eylül 2021’e en geç de 2021 sonuna kadar takibe atma süresindeki bu esnekliği uzatması bekleniyor. Bankalardan görüş toplayan BDDK’nın pandeminin tesirinin sürmesi ve tam kapanmanın devam etmesi nedeniyle bu uygulamaya devam etmeyi planladığı. Bankalar ise mecburî olmasa da sıkıntılı krediler için karşılık ayırmaya ise devam etti. BDDK datalarına nazaran ise Mart 2021 itibariyle bankalarda sıkıntılı kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 3,79’a kadar geriledi.
Bankalar karşılık ayırmayı sürdürdü
Hususa yakın kaynaklardan alınan bilgiye nazaran esnekliğin uzatılması mümkün. BDDK geçen günlerde banka genel müdürlerinden uygulamanın gidişatına ve geleceğine ait görüş istedi. Banka genel müdürleri süreksiz unsurların uzatılması konusunda görüş bildirirken düzenlemenin ortadan kalkmasıyla takibe dönüşüm oranlarında yükselişin de olacağını belirtti. Bilgi veren kaynaklar bankaların mecburî olmamasına karşın problemli krediler için karşılık ayırmaya devam ettiğini lisana getirirken takibe dönüşüm oranının artmasının bankalara finansal bir tesirinin ise olmayacağını düşündüklerini vurguladı. Bankaların kredi ödemelerinde bilhassa turizm tarafında bir sorun yaşayabildiğini belirten kaynaklar iktisatta tam açılma olmazsa takibe atma süresindeki esnekliğin yılsonuna kadar uzama ihtimali olduğunu belirtti.
Öte yandan kimi uzmanlar ise mühletin 30 Eylül 2021’e kadar uzatılmasına kesin gözüyle bakıyor. Her ne kadar takibe dönüşüm oranının şu anki düzeylerinden yükselmesinin bankalarda değerli bir finansal tesirde bulunması beklenmese de kredi kullananlarda bir alışkanlık değişimi yarattığı için tehlikeli olarak bedellendiriliyor. Takibe dönüşme mümkünlüğünün mühlet uzatımı nedeniyle düşük olması kredi kullananların geri ödeme alışkanlıklarının yok olmasına da neden oluyor.
Ayrılan karşılık yüzde 9,3 arttı
BDDK bilgilerine nazaran Mart 2021 itibariyle kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 3,79. Bu oran geçen yıl martta yüzde 4,96 idi. Bu 1.17 puanlık bir düzgünleşme yaşandığını gösteriyor. Bilhassa kamu bankalarında güzelleşme daha yeterli. 1.88 puan düşüş var. Geçen yıl yüzde 3,28 iken bu yıl martta yüzde 2,40’a düştü takibe dönüşüm oranı. Yerli özel bankalarda yüzde 6,10 olan takibe dönüşüm oranı bu yıl martta yüzde 5’e, yabancı bankalarda ise yüzde 6,53’ten yüzde 5,05’e indi. Yabancı sahipli bankalarda da takibe dönüşüm oranındaki güzelleşme 1.48 puan oldu.
Bankacılık kesiminde takipteki alacaklar da geçen yıl martta 151.5 milyar lira idi. Bu yıl martta 149.5 milyar liraya kadar indi. Bankaların üçüncü basamak krediler için ayırdığı karşılıklar ise artmaya devam etti. Geçen yıl martta 104.3 milyar lira karşılık ayırmışken bu yıl martta bu sayı 114 milyar liraya çıktı. Yani takipteki alacak ölçüsü azalsa da bankaların ayırdığı karşılık yüzde 9,3 artmış olduğu görülüyor. Banka genel müdürleri de sık sık problemli krediler için karşılık ayırmayı sürdürdüklerini lisana getiriyorlardı.
2021 düşük takibe dönüşüm oranı ile tamamlanır
Varlık İdare Şirketleri Derneği Lideri Sezin Ünlüdoğan da Avrupa’da, Avrupa Merkez Bankası ve Avrupa Bankacılık Otoritesi’nin aldığı emsal tedbirleri 2021 yılbaşı prestiji ile sonlandırdığını hatırlatarak “Yapılan açıklamalarda tahsili gecikmiş alacakların ve etkin kalitesinin şeffaf ve net bir halde izlenmesinin, sorunlara uygun tahlillerin gecikmeden uygulamaya alınmasının ve bankacılık bilançolarında rastgele bir riskli etkin birikiminin önüne geçilmesinin hedeflendiği paylaşıldı” dedi. Ünlüdoğan, Haziran ayı sonu prestiji ile BDDK’nın takibe düşen alacaklara uyguladığı mühlet uzatımının da sona ermesi durumunda emsal bir halde sorunlu kredilerin teşhisinin daha net ve şeffaf bir halde yapılacağını, varsa alınması gereken aksiyonların da gecikmeden alınmasının sağlanacağını düşündüklerini belirterek şunları söyledi: “2019’un sonunda yüzde 5,4 olan TGA rasyosu alınan tedbirlerle birlikte 2020 sonunda yüzde 4,1’e düşmüştür. Mühlet uzatımının sona ermesi ile bu oranda kısa müddetli bir artış olabilir lakin hem portföy satışlarının gerçekleştirilmesi ile hem de olağanlaşmanın getireceği ödeme gücü ile 2021 yılının benzeri düzeylerde ya da daha düşük bir TGA rasyosu ile tamamlanmasının mümkün olduğunu düşünüyoruz. Bu süreçte Varlık İdare Bölümü de 18 yıllık deneyimi ile donuk alacakların çözümlenmesine ve ekonomik istikrara katkı sağlayacak bir rol üstlenecektir” dedi.
